საოცარი ისტორია- როგორ შეძლო თვითმარქვია პრინცესა კარაბუმ უამრავი ადამიანის გაცურება
1817 წლის 3 აპრილს ბრისტოლის მახლობლად მდებარე პატარა და მანამდე თითქმის არაფრით გამორჩეულ სოფელ ალმონსბერიში საკმაოდ უცნაური მოვლენები განვითარდა. სრულიად მოულოდნელად, თითქოს ციდან ჩამოვარდაო, სოფელში გამოჩნდა გოგონა, რომელსაც უბრალო შავი კაბა ეცვა, თავზე შავი შალის ჩალმა ჰქონდა შემოხვეული და ადგილობრივებისთვის სრულიად გაუგებარ ენაზე ლაპარაკობდა. უცნაურ გოგონას მთელი თავისი ბარგი-ბარხანა ერთ პატარა ფუთაში ჰქონდა გამოკრული და იმდენად ქანცგაწყვეტილი ჩანდა, თითქოს ამ მიყრუებულ სოფელში მოხვედრამდე ქვეყნიერება ჰქონოდა შემოვლილი.
სოფლის მცხოვრებლებმა იფიქრეს, რომ გოგონა უცხოელი იყო და საგრაფოს მომრიგებელ მოსამართლე სემუელ უორალს მიუყვანეს, რომელსაც ბერძენი მსახური ჰყავდა. მაგრამ ვერც მოსამართლემ და ვერც მისმა მსახურმა გოგონას ვერაფერი გააგებინეს. სამაგიეროდ, ჯიბეში ყალბი მონეტა აღმოუჩინეს, რაც მას სასჯელად ავსტრალიაში გადასახლებას უქადდა. ასე რომ, მოსამართლეს ბევრი აღარ უფიქრია და, საქმის გასარკვევად, გოგონას ბრისტოლში გაგზავნა გადაწყვიტა. მაგრამ თავად გოგონა იმდენად დაბნეული ჩანდა იმ ყველაფრით, რაც მის გარშემო ხდებოდა და ისე საცოდავად და, რაც მთავარია, ბუნებრივად გამოიყურებოდა, რომ თვით სიმკაცრით გამორჩეულ მოსამართლესაც კი მოულბო გული და მანაც ერთი ღამით სოფლის სასტუმროში დარჩენის ნება მისცა.
სასტუმროში დაბინავებულმა უცნაურმა სტუმარმა კედელზე გამოფენილ ერთ-ერთ ნახატზე ანანასს მოჰკრა თვალი და მისკენ ხელი სიხარულით გაიშვირა, მერე კი დასაძინებლად იატაკზე დაწვა. გოგონას საქციელით გაკვირვებულმა სასტუმროს მეპატრონემ გაიფიქრა, რომ მისი სამშობლო `სადღაც სამხრეთში უნდა ყოფილიყო, მაგრამ მეტის გარკვევა ვეღარ მოასწრო, რადგანაც მეორე დილით სასტუმროში მოსამართლის ცნობისმოყვარეობამოძალებული მეუღლე გამოცხადდა და სტუმარი თავისთან წაიყვანა. მოსამართლის სახლში აღმოჩენილი გოგონას ყურადღება უკვე ჩინურმა გრავიურებმა და სტატუეტებმა მიიქცია და, მათი ნახვით აღფრთოვანებულმა, რაღაცის სხაპასხუპით მოყოლა დაიწყო. თუმცაღა, მოსამართლის მეუღლე მხოლოდ იმას თუ მიხვდა, რომ უცნაურ გოგონას ასევე უცნაური სახელი `კარაბუ~ ერქვა და, ამით კიდევ უფრო დაინტრიგებული, შინ დაბრუნებულ ქმარს მანამ ეხვეწა და ემუდარა, სანამ ბრისტოლში გაგზავნის ნაცვლად, სტუმარი თავიანთ სახლში არ დაატოვებინა.
ამის შემდეგ უორალების სახლში თითქმის ყოველდღე მიდიოდნენ მრავალქვეყანანანახი და ათას ქარცეცხლში გამოვლილი მოგზაურები თუ უბრალოდ უცხო ენების კარგად მცოდნე ადამიანები, მაგრამ გოგონასთან საუბრის გაბმა და მისი წარმოშობის ადგილის გარკვევა მათაც ვერაფრით შეძლეს. ის-ის იყო, ყველას ხელი უნდა ჩაექნია, რომ ისევ სრულიად მოულოდნელად ალმონსბერიში გამოჩნდა ვიღაც პორტუგალიელი მეზღვაური, რომელმაც კარაბუს ნახვის შემდეგ განაცხადა, გოგონას ლაპარაკი მშვენივრად მესმის და ის ვინმე უსახლკარო მოხეტიალე კი არა, ინდოეთის ოკეანეში მდებარე კუნძულ იავასუს პრინცესაა, რომელიც მის გამტაცებელ მეკობრეებს ხელიდან სასწაულებრივად დაუსხლტაო.
შემდგომი რამდენიმე კვირის განმავლობაში მისტერ და მისის უორალები ძირითადად მათ სახლში ეგზოტიკური პრინცესის სანახავად მისული სტუმრების მიღებითღა იყვნენ დაკავებულნი. და მიუხედავად იმისა, რომ ინდოეთის ოკეანეში მდებარე კუნძულებზე არც ერთ მათგანს არაფერი სმენოდა, უცხოტომელი პრინცესას სასწაულებრივად გადარჩენის ამბავი მაინც ძალიან რომანტიკულად და ამაღლებულად ეჩვენებოდათ. თანაც, მთლად გულხელდაკრეფილი არც თავად პრინცესა იჯდა და საკუთარი პერსონისადმი ინტერესის გაღვივებას ყველანაირად უწყობდა ხელს. ამ მიზნით, ჯერ იყო და უორალების პირად მკერავს ადგილობრივებისთვის მეტისმეტად უცხო და ეგზოტიკური სამოსი შეაკერვინა, მერე კი ტბაში შიშვლად ბანაობა, ფარიკაობა და ძალზე უცნაური ცეკვების შესრულებაც დაიწყო. ერთი სიტყვით, პრინცესა კარაბუს ამბავი სულ უფრო და უფრო შთამბეჭდავი და დამაინტრიგებელი დეტალებით ივსებოდა. კვირაში ერთხელ პრიცესა ლონდონში ჩაჰყავდათ, სადაც მხატვრები მის პორტრეტებს ხატავდნენ, გაზეთებში კი იდუმალ კარაბუზე სულ ახალ-ახალი პუბლიკაციები ჩნდებოდა.
მაგრამ ეს ცხოვრება ხომ დიდხანს არავის გაახარებს და ერთხელაც პრისტოლის ერთ-ერთმა მცხოვრებმა, ვინმე მისის ნილმა ადგილობრივ ჟურნალში პრინცესა კარაბუს ამბავი ამოიკითხა და მაშინვე მიხვდა, ვისზეც იყო საუბარი. თურმე, ნუ იტყვით და არცთუ დიდი ხნის წინ კარაბუ მის სახლში ცხოვრობდა, მისსავე ქალიშვილს მსახურად ედგა და, დროდადრო, დედა-შვილს თავისი გამოგონილი და ბოშური სიტყვების ნაზავით შექმნილ ენაზე ლაპარაკითაც ართობდა. როგორც ჩანს, გოგონამ ეგზოტიკური პრინცესობაც ნილებთან ყოფნისას გადაწყვიტა, რადგან მათი სახლიდან უკვე თავზე `ჩალმაშემოხვეული~ წავიდა. მისის ნილმა უორალებს მაშინვე შეატყობინა, რომ მათთან განცხრომით მცხოვრები პრინცესა კარაბუ სინამდვილეში მეწაღის ოჯახში დაბადებული ვინმე მერი ბეიკერი (ქალიშვილობაში უილკოკსი) იყო.
თვითმარქვია უმალ იცნო ერთმა ბრისტოლელმა ყმაწვილმაც, რომელთანაც გოგონამ საკუთარ გარდასახვამდე რამდენიმე დღით ადრე ივახშმა და, თან, ბიფშტექსს რომიც გემრიელად დააყოლა. არადა, პრინცესა კარაბუ ხორცს და სპირტიან სასმელს პირსაც არ აკარებდა. გამოაშკარავებულმა მერი ბეიკერმა თავის გამართლება იმითღა სცადა, რომ ინდოეთში ვცხოვრობდი და იქაური წეს-ჩვეულებები მაქვს გადმოღებულიო, მაგრამ მისი მორიგი სიცრუე ამჯერად უკვე ძალიან სწრაფად გამომჟღავნდა.
ამ ამბით მიღებული პირველი შოკის შემდეგ გონსმოსული ბრიტანული პრესა ახლა უკვე თვითმარქვია პრინცესას შესახებ შეთხზული პუბლიკაციებით აჭრელდა, რომლებშიც, გაოგნებასთან ერთად, აღტაცებაც უწინდებურად გამოსჭვიოდა. ჟურნალისტები იმასაც კი დაუფარავი აღფთოვანებით ჰყვებოდნენ, უბრალო ოჯახიდან გამოსულმა გოგონამ მაღალი საზოგადოების წარმომადგენლები როგორ მოატყუა და ამ გზით ამ ფენისთვის ჩვეული უსაფუძვლო ქედმაღლობა ბოლომდე გააშიშვლა. ბევრი რომ აღარ გავაგრძელოთ, თვითმარქვია პრინცესა ერთი თვის განმავლობაში საკულტო პერსონაჟად უკვე მეორედ იქცა, რასაც იმანაც დიდად შეუწყო ხელი, რომ იმ დროს ძველი არისტოკრატიული წესები უკვე ყველას თვალწინ ირღვეოდა და ნაპოლეონის ანდა რადიკალურად განწყობილი ბაირონისა თუ შელის იდეები სულ უფრო და უფრო მეტი ადამიანის გულში პოულობდა გამოძახილს. ამ პირობებში კი უბრალო მეწაღის შვილს, ავანტიურისტ მერი ბეიკერსაც შეეძლო წარმატებული გმირის როლის მორგება და მოირგო კიდეც.
ბოლომდე მაინც აუხსნელი დარჩა, თუ როგორ მოახერხა გაუნათლებელმა სოფლელმა გოგონამ უამრავი ადამიანის მოტყუება, რომელთა შორის გამოჩენილი მეცნიერებიც კი იყვნენ. დღემდე ასევე უცნობია, თუ ვინ იყო ის იდუმალი პორტუგალიელი მეზღვაური, ვინც თვითმარქვია პრინცესას მონაყოლის გაგება შეძლო. და რადგანაც არც იმის რაიმე მტკიცებულება არსებობს, რომ გოგონა და მეზღვაური ერთმანეთს იცნობდნენ და, შესაბამისად, პირი ჰქონდათ შეკრული, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ მეზღვაურიც მერი ბეიკერივით დაუმსახურებელი დიდების მაძებარი თვითმარქვია იყო.
მერი ბეიკერის ხასიათიდან გამომდინარე, მისი რეალური ისტორია დღემდე ბუნდოვანი დარჩა, რადგან თავის თავზე საუბრისას ყოველთვის სულ ახალ-ახალ ამბავს იგონებდა. ცნობილია, რომ მერი 1791 წელს, დევონის საგრაფოში დაიბადა. მისი მშობლები უკიდურესად გაჭირვებულები იყვნენ და გოგონაც თავის რჩენას მოსამსახურეობით ცდილობდა, თუმცაღა დიდხანს არსად ჩერდებოდა. ექსცენტრიკული მერი იმდენად თავშეუკავებელი ფანტაზიორიც გახლდათ, რომ მის მიერ მონათხრობ ამბებში სიმართლისა და სიცრუის ერთმანეთისგან გარჩევა პრაქტიკულად შეუძლებელი იყო. მაგალითად, ჰყვებოდა, რომ ლონდონიდან დევონშირში მამაკაცის ტანსაცმელში გადაცმული მივდიოდი, გზაში მძარცველები დამხვდნენ და შემიპყრეს, მაგრამ ხელში ქალი რომ შერჩათ, მაშინვე გამომიშვესო. გოგონა ასევე ჯიუტად ირწმუნებოდა, რომ ბეიკერი იმ მამაკაცის გვარია, რომელმაც მართალია, ცოლად სიყვარულით შემირთო, მაგრამ მერე მაინც მიმატოვა და საზღვარგარეთ საშოვარზე წავიდაო.