ჯანდაცვის, განათლების, კიბერ უსაფრთხოების და ა.შ. პროგრამებში დახარჯული მილიონები - ბოლო 5 წელში USAID-ის მიერ საქართველოში განხორციელებული პროექტები
აშშ-ს 47-ე პრეზიდენტის დონალდ ტრამპის მიერ ხელმოწერილი აღმასრულებელი განკარგულებით, 20 იანვრიდან აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დახმარება 90 დღით შეჩერებულია. ამ გადაწყვეტილების მიზეზად სახელდება ის, რომ აშშ-ს საგარეო დახმარების ინდუსტრია და ბიუროკრატია არ არის თანხვედრაში ქვეყნის ინტერესებთან.
"ჩვენ მიერ დახარჯული თითოეული დოლარი, ჩვენ მიერ დაფინანსებული თითოეული პროგრამა და ჩვენ მიერ გატარებული თითოეული პოლიტიკა უნდა ეფუძნებოდეს პასუხებს სამ შეკითხვაზე: აქცევს თუ არა ეს ამერიკას უფრო უსაფრთხოდ? აქცევს თუ არა ეს ამერიკას უფრო ძლიერად? აქცევს თუ არ ეს ამერიკას უფრო აყვავებულად?“, - განაცხადა 22 იანვარს მარკო რუბიომ, ტრამპის ახალი ადმინისტრაციის სახელმწიფო მდივანმა. დონალდ ტრამპის აღმასრულებელ განკარგულებაში ხაზგასმულია, რომ აშშ-ის დაფინანსება სრულად უნდა შეესაბამებოდეს ქვეყნის საგარეო პოლიტიკას, თუმცა არ არის მითითებული კონკრეტული ქვეყნები, პროგრამები თუ ბენეფიციარები, რომლებსაც შესაძლოა შეეხოთ ეს პროგრამა და შეეხება თუ არა უკვე მიმდინარე პროექტებს, რომელთათვისაც დახმარება უკვე გამოყოფილია კონგრესის მიერ ფედერალური ბიუჯეტიდან.
ცნობისათვის:
აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტო (USAID - United States Agency for International Development ) აშშ-ის მთავრობის ორგანიზაციაა, რომლის მოვალეობა უმეტესწილად არასამხედრო საერთაშორისო დახმარებაა. ორგანიზაცია 1961 წლის 3 ნოემბერს შეიქმნა. დამოუკიდებელი ფედერალური სააგენტო საერთო საგარეო პოლიტიკის მიმართულებებს აშშ-ის სახელმწიფო მდივნისგან იღებს და მის გაცხადებულ მიზნებში ვკითხულობთ:
დახმარების ხელი გაუწიოს უცხოეთში იმ ხალხს, რომლებიც ცდილობენ თავი დააღწიონ სიღარიბეს, გაიუმჯობესონ ცხოვრების პირობები, აღადგინონ სტიქიით მიყენებული ზარალი, ცდილობენ ააშენონ თავისუფალი და დემოკრატიული ქვეყანა... USAID-ი ეკონომიკურ და ჰუმანიტარულ დახმარებას 100-ზე მეტ ქვეყანას უწევს.
USAID საქართველოშისაქართველოში USAID 1992 წლიდან მუშაობს და ამასობაში ორგანიზაციამ 1,8 მილიარდი დოლარზე მეტის დახმარება გაუწია საქართველოს.
ვრცელია იმ მიმართულებების ჩამონათვალი, რა კუთხითაც USAID-ი საქართველოს ფინანსურ და ტექნიკურ დახმარებას უწევდა. პროექტები, რომელთა მიზანია საქართველოს დახმარება თავისუფალი და წარმატებული დემოკრატიის მშენებლობაში, მოიცავს შემდეგ მიმართულებებს: ეკონომიკური ზრდის ხელშეწყობა, დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარება, ენერგო უსაფრთხოების გაძლიერება, კლიმატური ცვლილებების შემცირება, განათლების სისტემის გაუმჯობესება, უმცირესობების და ხელმოკლე მოსახლეობის, მათ შორის ეთნიკურ და გეოგრაფიულ საზღვრებთან მცხოვრებ პირთა საზოგადოებაში ინტეგრაცია, ასევე, ჯანდაცვის, სოფლის მეურნეობის, ტრანსპორტის, კიბერუსაფრთხოების და განათლების გაუმჯობესება.
USAID-ის ოფიციალურ ვებსაიტზე იძებნება ათეულობით მიმდინარე პროგრამა.
2024 წლის ივლისში, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა განაცხადა, რომ 32 წლის განმავლობაში ამერიკამ ჯამში (არა მხოლოდ USAID-მა) საქართველოს 6.2 მილიარდ დოლარზე მეტი დახმარება გამოუყო, "რამაც წვლილი შეიტანა საქართველოს ეკონომიკისა და დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარებასა და გაძლიერებაში”.
ambebi.ge-მ მოიძია USAID-ის მიერ საქართველოში 2020 წლიდან დღემდე განხორციელებული აქტივობები და მათგან რამდენიმე მნიშვნელოვანი პროექტი ამოვკრიბეთ:
2020 წელი
2020 წელს სულ იყო 78 აქტივობა და წლის განმავლობაში USAID-მა საქართველოში ჩადო 69 მილიონი აშშ დოლარი. მათგან ყველაზე ძვირიანი პროექტებია:
USAID-ის ეკონომიკური მმართველობის პროგრამა საქართველოში - $4,248,000; კანონის უზენაესობის ხელშეწყობა საქართველოში (PROLOG) - $4,050,000; USAID საქართველოს ეკონომიკური უსაფრთხოების პროგრამა - $3,816,973; საქართველოს საარჩევნო და პოლიტიკური პროცესების მხარდამჭერი აქტივობა - $3,350,000; კარგი მმართველობის ინიციატივა (GGI) - $3,316,415; USAID-ის სოფლის მეურნეობის პროგრამა - $3,191,519; USAID-ის ენერგეტიკული პროგრამა - $2,591,032 და ა.შ.
2021 წელი
ამ წელს USAID-მა საქართველოში განახორციელა 75 აქტივობა, რაშიც 50,73 მილიონი აშშ დოლარი დაიხარჯა:
საგარეო სამხედრო დაფინანსების (FMF) პროგრამა - $35,000,000; სამოქალაქო საზოგადოების აქტივობა საქართველოში - $3,850,000; USAID-ის სოფლის მეურნეობის პროგრამა - $3,500,000 +2,200,000 (ორჯერადად); USAID-ის ეკონომიკური მმართველობის პროგრამა საქართველოში - $3,358,404; ინდუსტრიის ხელმძღვანელობით უნარების განვითარების პროგრამა - $3,300,000; USAID-ის საქართველოს ენერგეტიკული უსაფრთხოების მომავლის პროგრამა - $3,360,185; USAID საქართველოს ეკონომიკური უსაფრთხოების პროგრამა - $3,224,655; საქართველოს ფინანსური ინოვაციის პროგრამა (FIP) - $3,200,000; წითელი ჯვრისა და ნახევარმთვარის საზოგადოებების საერთაშორისო ფედერაციის (IFRC) ქოლგის PIO გრანტი, ჯანდაცვა - $1,400,000; გაძლიერებული ჩართულობა ოკუპირებულ ტერიტორიებთან - $1,044,000; ჯანმრთელობისა და იმუნიზაციის რეაგირების მხარდაჭერა (UNICEF Polio, EPI Grant)- პოლიოემელიტთან ბრძოლა - 1.000.000; მცირე ბიზნესის ხელშეწყობა - 1.000.000+ 327.819; DPD - საერთაშორისო სამხედრო განათლებისა და მომზადების (IMET) პროგრამა/მიწოდებები - $963,903; USAID-ის კარტოფილის პროგრამა საქართველოში - $330,000; USAID-ის ეკონომიკური მმართველობის პროგრამა საქართველოში - $292,035; ტყის ხანძრის რისკების რუკა საქართველოში - 50.000; ინგლისური ენის კურსები სოფლის ახალგაზრდებისთვის - 50.000; ხელოვნური ინტელექტის კლუბები სკოლებისთვის - 49.955; სვანეთის ტურისტული ბიზნეს ჰაბი - $41,639; სამცხე-ჯავახეთში სამთო და ეკო ტურიზმის განვითარება - $15,300 და სხვა.