როგორ იმოქმედებს იბრაჰიმ რაისის გარდაცვალება ირანის პოლიტიკურ სისტემაზე?
19 მაისს ირანის პრეზიდენტი იბრაჰიმ რაისი ვერტმფრენის ჩამოვარდნისას დაიღუპა. 63 წლის იბრაჰიმი 2021 წლიდან იკავებდა სახელმწიფო მეთაურის თანამდებობას. მას ქვეყნის უმაღლესი ლიდერის, აიათოლა ალი ხამენეის მომავალ მემკვიდრედ მოიხსენიებდნენ.
BBC-მ გაიხსენა იბრაჰიმ რაისის ცხოვრებისა და კარიერის მნიშვნელოვან მომენტებს.
კონსერვატიული სასულიერო პირიპრეზიდენტის პოსტზე კენჭისყრამდე იბრაჰიმ რაისს ირანელების უმეტესობა არ იცნობდა.
იმ დროისთვის 56 წლის კონსერვატიულ სასულიერო პირს ისლამური სამართლის დოქტორის ხარისხი ჰქონდა. მიუხედავად სასამართლო სისტემაში მაღალი თანამდებობებისა, მას ნაკლებად იცნობდნენ.
ირანის მომავალი პრეზიდენტი ქალაქ მაშჰადში, 1960 წელს დაიბადა. 15 წლის ასაკში ჩაირიცხა ქვეყნის ყველაზე პრესტიჟულ რელიგიურ სემინარიაში. 5 წელიწადში, ისლამური რევოლუციის შემდეგ მუშაობა დაიწყო სასამართლოში.
25 წლის რაისი თეირანის პროკურორის მოადგილედ აირჩიეს. მოგვიანებით კი სასამართლოს უფროსის მოადგილის თანამდებობაზე დაინიშნა.
"სიკვდილის კომისია"1988 წელს რაისი იყო იმ მოსამართლეებიდან, რომლებიც ე.წ. სიკვდილის კომისიებში იკავებდნენ ადგილს. ამ კომისიებმა ათასობით დაპატიმრებული ოპოზიციონერს განაჩენი გამოუტანეს და სასჯელის ვადის ამოწურვის შემდეგ, ირანის ციხეებში სიკვდილით დასაჯეს.
ეს მასშტაბური სიკვდილით დასჯა ერთ-ერთი ყველაზე ტაბუირებული თემაა ირანის პოსტრევოლუციურ ისტორიაში და ოფიციალურად არასოდეს გამოუძიებიათ.
ირანის ყოფილმა პრეზიდენტმა ჰასან როჰანმა საზოგადოების ნაწილი შოკში ჩააგდო, როდესაც ტელევიზიით წინასაარჩევნო დებატების დროს, ეს საკითხი წამოჭრიდა და გამოძიება მოითხოვა.
მიუხედავად იმისა, რომ როჰანის განცხადებას ოფიციალურად გამოხმაურება არ მოჰყოლია, ამ თემამ გამოიწვია მწვავე და ემოციური დებატები სოციალურ მედიაში. აღმოჩნდა, რომ მომხდარის შესახებ ირანელი ახალგაზრდების ნაწილმა პირველად გაიგეს.
მომავალი უზენაესი ლიდერი?
თავისი კარიერის განმავლობაში, იბრაჰიმ რაისი ახლო ურთიერთობაში იყო ირანის კონსერვატიული ელიტის წევრებთან. ის სწავლობდა ირანის ამჟამინდელი უზენაესი ლიდერის, აიათოლა ალი ხამენეის ხელმძღვანელობით და ახლოს იყო ისლამური რევოლუციის გვარდიის კორპუსის მთავარ ფიგურებთან.
2016 წლის მარტში რაისი დაინიშნა ირანის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი და მდიდარი რელიგიური ფონდის, "ასტან ყუდს რაზავის“ ხელმძღვანელად. ფონდის მოვალეობაში შედიოდა ქვეყნის უწმინდესი შიიტური სალოცავის ზედამხედველობა ქალაქ მაშჰადში, იმამ რეზას მავზოლეუმში. იხილეთ სრულად