აფხაზეთიდან დევნილი პედაგოგი და წალენჯიხაში დაწყებული ფერმერობა: ქალი, რომელმაც არაფრისგან ყველაფერი შექმნა
რომ არა აფხაზეთის ომი, არავინ იცის, მისი ცხოვრება როგორ განვითარდებოდა... მარინა რუხაია პროფესიით ფიზიკის მასწავლებელი, 1993 წლამდე სოფელ დრანდაში, ოჯახთან ერთად ცხოვრობდა. ომის შედეგად კი, მეუღლესთან და ორ მცირეწლოვან შვილთან ერთად, საცხოვრებლად რუსეთში, სანკტ-პეტერბურგში მოუწია გადასვლა.
ორ წელიწადში ოჯახმა ისევ საქართველოში დაბრუნება გადაწყვიტა, რათა შვილებს მშობლიური ენა არ დავიწყებოდათ. ქალბატონ მარინას ოჯახი წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის სოფელ ეწერში დასახლდა, სადაც ნათესავმა ძველი, ხის პატარა ოდა დაუთმო. მარინამ კი ადგილობრივ სკოლაში, ფიზიკის მასწავლებლად დაიწყო მუშაობა და თანდათან ფერმერულ საქმიანობაში ჩაერთო.
- ძალიან რთული იყო საცხოვრებელი ადგილის ხელახლა შეცვლა, ყველაფრის თავიდან დაწყება, ახალ გარემოსა და ხალხთან შეგუება. მოკლედ, ეწერში დავსახლდით. თავიდან არაფერი გვქონდა, არც საკმარისი თეფში, ქვაბი და სხვა ჭურჭელი, მორიგეობით ვჭამდით - ჯერ ბავშვები და მერე მე და ჩემი მეუღლე. მიწაც პატარა იყო, რადგანაც აქაურები არ ვიყავით.
მერე ნელ-ნელა შემოვიმატეთ. მე და ჩემი მეუღლე საკუთარი ხელით ვღობავდით. ვისაც მაშინდელი ჩვენი სახლი ახსოვს, იმას, რაც ახლა გვაქვს რომ ნახულობს, აღნიშნავს - რა პატარა იყო და ახლა რა დიდიაო. რა უნდა გვექნა, ცხოვრება ითხოვდა ჩვენს გააქტიურებას, გვჭირდებოდა. მოკლედ, გავფართოვდით და ტერიტორიაზე მეტად გავიშალეთ. როგორც იტყვიან, "მადა ჭამაში მოდისო."
- ძროხაც შეიძინეთ, ხომ?
- ჩემი ორი შვილი და სამი დისშვილი მყავდა. ბავშვებს ჭამა უნდოდათ. ამიტომ, ჩემმა ძმამ და დამ თანხა გამომიგზავნეს და ერთი ძროხა ვიყიდეთ. ძროხა არასდროს მომიწველია, აფხაზეთში არ გვყავდა. იქ მოსახლეობა ძირითადად მანდარინს უვლიდა. ძროხის მოწველა ერთ-ერთ ადამიანს ვთხოვე და მასწავლა. ძროხამ მოიწველა, მაგრამ გაშრა, ყოველთვის ხომ არ იწველება?! მერე ჩემს მეუღლეს ვუთხარი, - ერთი არ გვყოფნის, რაღაცნაირად იქნებ ხბოც ვიყიდოთ-მეთქი. შევიძინეთ და გავზარდეთ. ეს იყო 1996 წელი. რთული პერიოდი, საკვებიც ჭირდა და ზოგადად ცხოვრება.
ყველს ვერ ვყიდულობდით, ჩვენი შემოსავლების მქონე ადამიანებისთვის, ძვირი პროდუქტი იყო. მართალია, სკოლაში ვმუშაობდი, მაგრამ ხელფასი 14 ლარი მქონდა. მერე მხოლოდ ყველი ხომ არ იყო, უამრავი რამ გვჭირდებოდა. მოკლედ, ხბო რომ გავზარდე, ყველის ამოყვანაც ვისწავლეთ და ყველაფერი თავისით წავიდა. საქონელიც გამრავლდა. ახლა "მშრალობის პერიოდი“ აღარ გვაქვს, მთელი წელი იწველებიან. ამჯერად 8 ძროხა გვყავს.