ქართულ სექტორზე სწავლა შეიძლება საინგილოს კიდევ ერთ სკოლაში გაუქმდეს- "დღემდე შვილებისთვის ქართული სახელების დარქმევა გვეკრძალება"
საინგილოში (ისტორიული ჰერეთი), ზაქათალის რაიონის დაბა ალიაბადის (ელისენი) სკოლებიდან მხოლოდ ერთში შემორჩენილი ქართული სექტორი გაუქმების საფრთხის წინაშე დგას. წლევანდელი სექტემბრისთვის ქართულ მოსამზადებელ კლასში არცერთი ბავშვი არ ჰყავთ.
ცნობისთვის, დღეს საინგილოს შერეულ სკოლებში ოთხგან არის ქართული სექტორი (კახის რაიონში - კახინგილო, ზაქათალის რაიონში - ალიაბადი და მოსული, ბელაქნის რაიონში - ითითალა) და 6 ქართული საშუალო სკოლაა, კახის რაიონის მთლიანად ჩვენი თანამემამულეებით დასახლებულ სოფლებში. სულ როგორც სკოლებში, ისე ქართულ სექტორზე 2500-მდე მოსწავლე ირიცხება. რეგიონის დაცლისა მიმდინარე ასიმილაციის პროცესის გამო, სკოლებში მოსწავლეთა რაოდენობა მცირდება.ინგილო ქართველების (განსაკუთრებით, ზაქათალა-ბელაქნის გამაჰმადიანებული ნაწილის) ასიმილაციის პროცესი ბოლო 30 წელია აქტიურად მიმდინარეობს. სამწუხაროდ, საქართველოს ხელისუფალთა პერმანენტული უყურადღებობისა და ადგილობრივი აზერბაიჯანული ადმინისტრაციის რიგ შემთხვევაში მიზანმიმართული მოქმედებით, მალე შეიძლება ისე მოხდეს, რომ ამ კუთხეში ქართულად საუბრი აღარ ისმოდეს.
ქართული სექტორი დაბა ალიაბადის ოთხ საშუალო სკოლაში ფუნქციონირებდა, თუმცა ახლა მხოლოდ ერთშია და ისიც გაუქმების პირასაა. არადა, დედაენაზე განათლების მიღებას ხომ გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება ეროვნული თვითშეგნების, ცნობიერების შესანარჩუნებლად.
თავის დროზე, საინგილოს იმ სოფლებში, სადაც ქართული სკოლები დაიხურა ან ვერ გაიხსნა, დღეს მხოლოდ მოხუცები თუ ლაპარაკობენ ქართულად.
ambebi.ge ადგილობრივ სკოლის პედაგოგს დაუკავშირდა, რომლის ვინაობასაც მისივე თხოვნით არ ვასახელებთ:
ნუგზარ ვ:
- ბოლო წლებში მეორე შემთხვევაა, რომ ქართული მოსამზადებელი კლასისთვის ბავშვები არ გვყავს. მშობლებიც ისეთები იყვნენ, მათთან მისვლა-თხოვნას აზრი არც ჰქონდა. გვეუბნებიან, - სახელმწიფო საზღვარი ჩაკეტილია, თბილისში ადრინდელი საგანმანათლებლო შეღავათები აღარ გვაქვს, მერე აღებულ დიპლომსაც ბაქოში არ გვიმტკიცებენ, მიღებული განათლების მიუხედავად სამსახურის გარეშე ვრჩებით, ელემენტარულად, ქართულ სექტორზე ახალი სახელმძღვანელოები არ გაქვთო...
- ქართული სახელმძღვანელოები მართლა არ გაქვთ?
- დიახ, არ გვაქვს და წლებია ამას საშველი არ დაადგა. წარმოიდგინეთ, მე - 10- მე - 11 კლასის მოსწავლეები ერთ და იმავე სახელმძღვანელოებით სწავლობენ. თბილისში შესაბამის სტრუქტურებში ჩვენი არაერთი თხოვნა-მუდარა უშედეგოდ რჩება. სახელმწიფოს ვერ გადმოაქვს, ვერ გვამარაგებს, ხოლო ჩვენ მოქალაქეებს საზღვარზე გადატანის უფლება არ გვაქვს. ვინმემ თუ ეს პარტიზანულად გაბედა, მებაჟეები ართმევენ და წიგნებს იქვე საზღვარზე გამოყოფილ სივრცეში აპატიმრებენ.
აქამდე ზაფხულობით ბავშვები მაინც მიჰყავდათ საერთაშორისო ბანაკებში, ზღვის სანაპიროზე, კოვიდპანდემიის გამო ესეც შეწყვეტილია. ხოლო სკოლა, როგორც გითხარით, წლებია სრულ უპატრონობაშია. წიგნების გარდა, ქართულის პედაგოგებს აღარ ახსოვთ ტრენინგები როდის გაიარეს, ამ მხრივ ყველა მიმართულებით ჩამორჩენაა. უწყვეტი განვითარების გარეშე მოსწავლეს რა უნდა გადასცე? აქ სკოლა ინარჩუნებდა დღემდე ქართულ სულს (კულტურის კერები აქ ისედაც ამოძირკვულია), ისიც სულს ღაფავს და მშველელი არავინაა.
- შექმნილი მდგომარეობიდან გამოსავალს რაში ხედავთ?
- საქართველოს ხელისუფლებამ დროულად ყურადღება უნდა მოგვაქციოს, თორემ კატასტროფა გარდაუვალია. დაბა ალიაბადში ქართული სკოლის გადარჩენა-შენარჩუნებას სასიცოცხლო მნიშვნელობა აქვს, რადგან აქ თუ გაუქმდა, ხვალ და ზეგ სოფლების - მოსულის და ითითალის (ბელაქნის რაიონი) ჯერიც დადგება. ჩვენ გარეშე მათაც ძალიან გაუჭირდებათ დროთა განმავლობაში სექტორების შენარჩუნება. ასე, ნელ-ნელა ვიქნებით მეზობელი სოფლებივით (ენგიანი, ძაგემი, თასმალო, შოთავარი და ა.შ.), სადაც დღეს მხოლოდ მოხუცებს ახსოვთ, რომ ოდესღაც ქართველები იყვნენ.
ნუთუ ის მაინც არავის ესმის, რომ საინგილოში ისტორიული ქართული დიასპორის შენარჩუნება - გაძლიერებას უპირველესად ქართული სახელმწიფო ინტერესებისთვის ენიჭება განსაკუთრებული მნიშვნელობა? თან იმ ფონზე, როცა აზერბაიჯანის ხელისუფლება ქვემო ქართულის დიასპორას არცერთი მიმართულებით ყურადღებას არ აკლებს.
რაც შეეხება გამოსავალს, თბილისში საინგილოს ქართველებისთვის ელემენტარული საგანმანათლებლო თუ სამედიცინო შეღავათები უნდა აღდგეს, ჯერ კიდევ კომუნისტების დროიდან მოყოლებული რომ იყო დაშვებული. საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიასთან საინგილოს საშეფო კომისია ფუნქციონირებდა, რომელსაც ბოლოს ნოდარ ამაღლობელი ხელმძღვანელობდა და საშვილიშვილო საქმეებს აკეთებდა. ასეთი ქმედითი კომისია ახლაც სასწრაფოდ აღსადგენია გარკვეული ფორმით, რადგან საგარეო სამინისტროს დიასპორის დეპარტამენტი, გასაგები მიზეზების გამო, თავის ფუნქციას სათანადოდ ვერ ასრულებს. უნდა შეიქმნას დეტალური პროგრამა კუთხესთან მიმართებაში და სწრაფი ნაბიჯებით შესრულდეს, რათა შევძლოთ მოახლოებული კატასტროფის თავიდან აცილება.