ფერმერმა ბიბლიაში 17-ჯერ ნახსენები "ზეციური მანანას" წარმოება შეძლო - რას ჰყვება ის
სიცილიაში, მადონის მთებში მცხოვრებმა ფერმერმა ჯულიო გელარდიმ ბიბლიაში 17-ჯერ ნახსენები და “თეთრი ოქროს“ სახელწოდებით ცნობილი “სუპერ საკვების“ - ბიბლიური მანანას წარმოება დაიწყო.
“სწორ დროს მოხვედით, ეს არის ცნობილი მანანა", - ეუბნება ადგილობრივი ფერმერი ჯულიო გელარდი BBC -ის გუნდს და მიუთითებს თეთრ ტოტზე.
თითოეული ხის ქერქის გასწვრივ თეთრი, მინერალებით მდიდარი ფისი ჩანს - სწორედ ეს არის მანანას სქელი ხაზები. საკვებისა, რომელიც ბიბლიაში 17-ჯერ არის ნახსენები.ის საუკუნეების განმავლობაში გამოიყენებოდა ბუნებრივ დამატკბობლად და წამლად. მანანას მოსავლის აღება (ფრაქსინუს ორნუსის ხეების ქერქის მოჭრა მათი წვენის მოსაგროვებლად) გავრცელებული პრაქტიკა იყო მთელ ხმელთაშუა ზღვაში. მაგრამ ბოლო 80 წლის განმავლობაში ურბანიზაციამ და ინდუსტრიალიზაციამ მისი თითქმის სრული გაქრობა გამოიწვია.
ამ “სუპერ საკვების“ მოპოვებას გელარდი 30 წლის განმავლობაში ცდილობდა. დღეს კი მას აქტიურად იყენებენ შეფ-მზარეულები და საკონდიტროები.
მაშინაც კი, თუ არასოდეს გაგისინჯავთ, აუცილებლად გექნებათ გაგონილი ფრაზა "ზეციური მანანა" - ბიბლიაში მოთხრობილი სასწაული, როდესაც უდაბნოში მიმავალი ისრაელელების გამოსაკვებად, ციდან მანანას ცვენა დაიწყო.მადონის მთებში, მანანას მოსავლის სულ მცირე მე-9 საუკუნით თარიღდება, როდესაც კუნძული არაბთა მმართველობის ქვეშ იყო.
რენესანსის დროს სიცილიური ფერმერები ამ ტკბილ ტოტებს, რომლის გემოც ლერწმის შაქრის გემოს წააგავდა ჰყიდდნენ. ეს იყო ძალიან მომგებიანი ვაჭრობა, რის გამოც XVI საუკუნეში, ნეაპოლის სამეფომ მასზე გადასახადები დააწესა.
მეორე მსოფლიო ომამდე მანანას მოყვანა მრავალი სიცილიური ოჯახის ცხოვრების წესი იყო. 1950-იან წლებში მეცნიერებმა იპოვეს მანიტოლის სინთეზის გზა და მომდევნო ათწლეულებში მანანას აღება პრაქტიკულად შეწყდა.
1985 წელს, როდესაც 15 წლიანი არყოფნის შემდეგ გელარდი მშობლიურ ქალაქ პოლინაში დაბრუნდა, მიხვდა, რომ ადგილობრივი კულტურის ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი ქრება.
”როდესაც მე ვიზრდებოდი, ყველამ იცოდა მანანას მიღება. დაბრუნებისას ვნახე, რომ 100-ზე ნაკლები ფერმერი იყო, ვინც ამას აკეთებდა,” - განმარტავს ის.
მანანას მოსავლის ყველაზე რთული ნაწილი არის იმის ცოდნა, თუ როდის უნდა მოიჭრას ქერქი. ქერქის ნაადრევად მოჭრამ შეიძლება ხე გაახმოს და მანანას გამომუშავება საერთოდ შეწყდეს.
"ჩემი მეგობრები ფიქრობდნენ, რომ გიჟი ვიყავი. ისინი ამბობდნენ, რომ მანანა წარსულს ჩაბარდა", - ამბობს ფერმერი.
თუმცა, მას შემდეგ რაც ხანდაზმული ფერმერებისგან მანანას აღების წესები შეისწავლა, წარმატებამაც არ დააყოვნა.
მანანა ძირითადად შედგება მანიტოლისგან - ბუნებრივად ტკბილი კრისტალური ნაერთისგან, ასევე მინერალებისგან, როგორიცაა კალიუმი, მაგნიუმი და კალციუმი.
„მისი დეკონგესტანტური და დამამშვიდებელი თვისებების გამო, მანანა გამოიყენებოდა ყაბზობის, ხველის, ყელის ტკივილისა და კანის ჭრილობების სამკურნალოდ“, - ამბობს პალერმოს უნივერსიტეტის ბოტანიკის პროფესორი, ვივიენ სპადარო.
დაბალი გლიკემიური ინდექსის გამო, მანანა შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც დამატკბობელი დიაბეტით დაავადებულთათვის.
2002 წელს საერთაშორისო ორგანიზაციამ Slow Food-მა, მანანა დაცულ ინგრედიენტად გამოაცხადა.