სტალინის ორეულის საიდუმლო - ცნობილია ვინ იყო ადამიანი, რომელიც სსრკ-ს ლიდერს ცვლიდა | Allnews.Ge

ათე­უ­ლო­ბით წე­ლი­წადს და­დი­ო­და რუ­სეთ­ში ხმე­ბი, რომ სტა­ლინს "ტყუ­პის­ცა­ლი" ჰყავ­და, რო­მე­ლიც ზოგ­ჯერ ბე­ლადს ცვლი­და. ორე­უ­ლი სტა­ლი­ნის გარ­დაც­ვა­ლე­ბი­დან თით­ქმის ნა­ხე­ვა­რი სა­უ­კუ­ნის შემ­დეგ ალა­პა­რაკ­და. ფე­ლიქს და­და­ე­ვი, რუ­სე­თი­სა და და­ღეს­ტნის სა­ხალ­ხო არ­ტის­ტი, ყო­ფი­ლი მო­ცეკ­ვა­ვე და ილუ­ზი­ო­ნის­ტი, სტა­ლი­ნის ორე­უ­ლის როლს კრემ­ლის ბრძა­ნე­ბით თა­მა­შობ­და.

წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში სტა­ლი­ნის ორე­უ­ლე­ბის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცია გა­სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბუ­ლი იყო სუკ-ის მიერ. თუმ­ცა თვით და­და­ე­ვი ცო­ცხა­ლი სა­ბუ­თია, რომ მისი მო­ნა­თხრო­ბი ნამ­დვი­ლია. და­და­ე­ვის ნათ­ქვამს აგ­რეთ­ვე ადას­ტუ­რებს ამო­ნა­რი­დე­ბი სუკ-ის არ­ქი­ვი­დან, კი­ნოს­ტუ­დია "მოს­ფილ­მის" დო­კუ­მენ­ტუ­რი მა­სა­ლა და თავ­დაც­ვის არ­ქი­ვე­ბიც. სტა­ლი­ნის პი­რა­დი დაც­ვის უფ­რო­სის, გე­ნე­რალ ნი­კო­ლაი ვლა­სი­კის ქა­ლიშ­ვი­ლი ნა­დეჟ­და ნი­კო­ლა­ევ­ნა კი იხ­სე­ნებ­და: "დიახ, ისი­ნი იყე­ნებ­დნენ ორე­უ­ლებს. მთე­ლი ეს გეგ­მა მა­მა­ჩე­მის მო­ფიქ­რე­ბუ­ლი იყო. ისე აღ­მერ­თებ­და სტა­ლინს და ეთაყ­ვა­ნე­ბო­და, რომ ამ­გვა­რი ფან­ტას­ტი­კუ­რი იდე­ე­ბიც მოს­დი­ო­და თავ­ში".

ნა­ხე­ვარ სა­უ­კუ­ნე­ზე მეტ­ხანს და­და­ე­ვი სიკ­ვდი­ლის ში­შით ჩუ­მად იყო. მხო­ლოდ 2008 წელს, როცა 90 წლის ასაკს მი­უ­კა­კუ­ნა და მმარ­თვე­ლი რე­ჟი­მის­გან ხელ­შე­უ­ხებ­ლო­ბის გა­რან­ტია მი­ი­ღო, ავ­ტო­ბი­ოგ­რა­ფი­უ­ლი წიგ­ნი "ნა­ირ­გვა­რი სამ­ყა­რო" და­წე­რა. ავ­ტო­რი წლე­ბის შემ­დეგ ამ­ხელს, რომ ერთ-ერთი იყო სტა­ლი­ნის ოთხი ორე­უ­ლი­დან. "ჯა­შუ­შე­ბი ყო­ვე­ლი ფე­ხის ნა­ბიჯ­ზე იყ­ვნენ, ამი­ტომ ყვე­ლა­ფე­რი დიდი სიფრ­თხი­ლით იგეგ­მე­ბო­და. ორე­უ­ლე­ბი ხში­რად ცვლიდ­ნენ სტა­ლინს ავ­ტო­მო­ბი­ლით, მა­ტა­რებ­ლით თუ თვითმფრი­ნა­ვით მგზავ­რო­ბი­სას, რათა მათ­თვის გზა-კვა­ლი აე­რი­ათ", - წერს და­და­ე­ვი თა­ვის წიგნ­ში.

და­და­ევ­მა გრძე­ლი გზა გა­ი­ა­რა გროზ­ნოს დან­გრე­უ­ლი ქუ­ჩე­ბი­დან იალ­ტამ­დე, სა­დაც ის­ტო­რი­უ­ლი შეხ­ვედ­რა გა­ი­მარ­თა სტა­ლინს, ჩერ­ჩილ­სა და რუზ­ველტს შო­რის ომის შემ­დგო­მი მსოფ­ლი­ოს ფორ­მი­რე­ბის შე­სა­ხებ.

ფე­ლიქს და­და­ე­ვი და­ღეს­ტან­ში და­ი­ბა­და. როცა მისი ოჯა­ხი გროზ­ნო­ში (ჩეჩ­ნე­თი) გა­და­ვი­და სა­ცხოვ­რებ­ლად, მან ბა­ლე­ტის გაკ­ვე­თი­ლებ­ზე და­ი­წყო სი­ა­რუ­ლი. 16 წლის ნი­ჭი­ერ მო­ცეკ­ვა­ვეს უკ­რა­ი­ნის ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი ცეკ­ვი­სა და სიმ­ღე­რის ან­სამ­ბლში შეს­თა­ვა­ზეს ად­გი­ლი, თუმ­ცა მალე მე­ო­რე მსოფ­ლიო ომი და­ი­წყო და გას­ტრო­ლე­ბის ნაც­ვლად, და­და­ევ­მა ფრონტზე ამოჰ­ყო თავი. მა­ლე­ვე, 1942 წელს გროზ­ნო­ში და­და­ე­ვი მძი­მედ და­იჭ­რა და უკვე სა­ა­ვად­მყო­ფო­დან და­ღუ­პულ­თა ცხედ­რებ­თან ერ­თად უნდა გა­და­ეყ­ვა­ნათ, როცა გა­ირ­კვა, რომ იგი ცო­ცხა­ლი იყო. სწო­რედ "სიკ­ვდი­ლი" გახ­და მისი ახა­ლი, ორ­მა­გი ცხოვ­რე­ბის და­სა­წყი­სი.

და­და­ე­ვის მსგავ­სე­ბამ 60 წელს გა­და­შო­რე­ბულ სტა­ლინ­თან საბ­ჭო­თა აგენ­ტის ყუ­რა­დღე­ბა მა­ლე­ვე მი­იქ­ცია და და­და­ე­ვი სას­წრა­ფოდ გა­და­იყ­ვა­ნეს კრემლში. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ამ დროს იგი 25 წლი­საც არ იყო, გრი­მის დახ­მა­რე­ბით, ფი­ზი­კუ­რად ბე­ლადს გაჭ­რი­ლი ვაშ­ლი­ვით ჰგავ­და.

"იმ­დე­ნი ტან­ჯვა და გან­საც­დე­ლი მქონ­და გა­მოვ­ლი­ლი, რომ ბევ­რად უფ­რო­სის შე­ხე­დუ­ლე­ბა მქონ­და, ვიდ­რე სი­ნამ­დვი­ლე­ში ვი­ყა­ვი", - იხ­სე­ნებს და­და­ე­ვი.

და­და­ე­ვი თავ­და­უ­ზო­გა­ვად შრო­მობ­და, ხში­რად ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ას მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბი­თაც, - სწავ­ლობ­და ბე­ლა­დის სი­ა­რუ­ლის, მე­ტყვე­ლე­ბის, ქცე­ვის მა­ნე­რებს. და­ი­წყო ბე­ლა­დის სამ­ხედ­რო ფორ­მის ტა­რე­ბა. არ­სე­ბობს ცნო­ბა, რომ და­და­ევს და სხვა ორე­უ­ლებს ამე­ცა­დი­ნებ­და მსა­ხი­ო­ბი ალექ­სეი დიკი, რო­მე­ლიც პრო­პა­გან­დის­ტულ ფილ­მებ­ში სტა­ლი­ნის როლს ას­რუ­ლებ­და.

და­და­ე­ვი იხ­სე­ნებს შემ­თხვე­ვას, როცა მას პირ­ვე­ლად მო­უ­წია სტა­ლი­ნის გან­სა­ხი­ე­რე­ბამ ბე­ლა­დის უახ­ლო­ეს გა­რე­მოც­ვას­თან. "შე­საძ­ლოა ზუს­ტად ვერ ვაც­ნო­ბი­ე­რებ­დი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას. ყვე­ლა ში­შის­გან კან­კა­ლებ­და, უმაღ­ლე­სი ჩი­ნოს­ნე­ბიც კი. მათ და­მა­რი­გეს, რომ სტა­ლინ­თან შეხ­ვედ­რის დროს ჩუ­მად ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი - იმ შემ­თხვე­ვის­თვის, თუ ბე­ლა­დი სა­უბ­რის გან­წყო­ბა­ზე არ იქ­ნე­ბო­და, ხოლო თუ თა­ვად გა­მო­ი­ჩენ­და ინი­ცი­ა­ტი­ვას, მაქ­სი­მა­ლუ­რად ლა­კო­ნი­უ­რად და მი­სი­ვე ხმით მე­სა­უბ­რა. უძი­ლო ღა­მის შემ­დეგ, დი­ლის 9 სა­ათ­ზე კრემლში მი­მიყ­ვა­ნეს. პირ­ვე­ლად გე­ნე­რა­ლი ვლა­სი­კი შე­მო­ვი­და. ჩემი და­ნახ­ვი­სას აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბა ვერ და­მა­ლა და კმა­ყო­ფი­ლე­ბით და­აქ­ნია თავი. შემ­დეგ ჩემი ქურ­თუ­კი და ჩექ­მა და­ათ­ვა­ლი­ე­რა ყუ­რა­დღე­ბით. ში­შით ვე­ლო­დი, რომ ჩემი შე­ღე­ბი­ლი თმა არ შე­ე­ნიშ­ნა", - იხ­სე­ნებს და­და­ე­ვი.

თავ­და­პირ­ვე­ლად და­და­ე­ვი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე სტა­ლი­ნის როლ­ში ხში­რად არ ჩნდე­ბო­და, თუმ­ცა დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში ისე და­იხ­ვე­წა, უკვე პარ­ტი­ულ შეკ­რე­ბებ­ზეც უშ­ვებ­დნენ. ერთხელ კი სპორ­ტულ აღ­ლუმ­ზეც გა­მოჩ­ნდა. "ეჭვი არა­ვის ეპა­რე­ბო­და, რომ თა­ვად სტა­ლი­ნი იბა­რებ­და აღ­ლუმს. თავ­და­ჯე­რე­ბუ­ლო­ბა კი­დევ უფრო მო­მე­მა­ტა, როცა გა­მო­ვე­დი და მთავ­რო­ბის წევ­რე­ბი ოვა­ცი­ე­ბით შემ­ხვდნენ. ახლა მთა­ვა­რი იყო, ნა­ბი­ჯე­ბი არ შემ­შლო­და: ახ­ლობ­ლე­ბის გა­რე­მოც­ვა­ში სტა­ლი­ნის ნა­ბი­ჯე­ბი მტკი­ცე და სწრა­ფი იყო, ხოლო შეხ­ვედ­რებ­სა და მი­ღე­ბებ­ზე - ნელი და გა­წო­ნას­წო­რე­ბუ­ლი".

და­და­ევს უდი­დე­სი მი­სია და­ე­კის­რა, როცა სტა­ლი­ნი იალ­ტა­ში გაფ­რინ­და კონ­ფე­რენ­ცი­ა­ზე, 1945 წლის თე­ბერ­ვალ­ში, რე­ი­სი, რომ­ლი­თაც იგი მგზავ­რობ­და, გა­სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბუ­ლი იყო.

და­და­ე­ვი იხ­სე­ნებს: "ორი რე­ი­სი იყო ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი - ერთ-ერ­თით მე ვმგზავ­რობ­დი. არა­სო­დეს არა­ფე­რი და­წე­რი­ლა, ამის შე­სა­ხებ არა­ვინ არა­ფე­რი იცის. ეს ბლე­ფი იყო, რათა ჯა­შუ­შე­ბის ყუ­რა­დღე­ბა გა­და­ე­ტა­ნათ. სი­ნამ­დვი­ლე­ში სტა­ლი­ნი უკვე იალ­ტა­ში იყო. თუმ­ცა ამან მა­ინც ბო­ლომ­დე ვერ გა­ა­მარ­თლა - იალ­ტა­ში ნამ­დვილ სტა­ლინ­ზე ორი თავ­დას­ხმა მო­ე­წყო. ამ შემ­თხვე­ვის გამო შვიდ­მა გავ­ლე­ნი­ან­მა ოფი­ცერ­მა და­კარ­გა თა­ნამ­დე­ბო­ბა. იღ­ბლი­ა­ნი აღ­მოჩ­ნდნენ, რომ მხო­ლოდ თა­ნამ­დე­ბო­ბე­ბი და­კარ­გეს".

და­და­ე­ვი ნი­ჭი­ე­რი და ამას­თა­ნა­ვე იღ­ბლი­ა­ნიც გა­მოდ­გა - თუ ვერ მო­ა­ხერ­ხებ­და გე­ნე­რალ ვლა­სი­კი­სა და ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ას დარ­წმუ­ნე­ბას, მას აუ­ცი­ლებ­ლად დახ­ვრეტ­დნენ, რათა სა­ი­დუმ­ლო გეგ­მა არ გამ­ჟღავ­ნე­ბუ­ლი­ყო. თუმ­ცა სა­ბო­ლო­ოდ სტა­ლი­ნის ორე­უ­ლის­თვის ყვე­ლა­ფე­რი კარ­გად დას­რულ­და. სა­კუ­თა­რი მი­სი­ის შე­სა­ხებ ცო­ლი­სა და ოჯა­ხის წევ­რე­ბის­თვის არა­ფე­რი უთ­ქვამს... 2008 წელს წიგ­ნის გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბის შემ­დეგ, და­და­ე­ვი გა­მოჩ­ნდა 2014 წელს გერ­მა­ნუ­ლი ტე­ლე­ვი­ზი­ის­თვის სტა­ლი­ნის ბოლო დღე­ე­ბის შე­სა­ხებ გა­და­ღე­ბულ დო­კუ­მენ­ტურ ფილმშიც. სტა­ლი­ნი დიდი ხნის წინ გარ­და­იც­ვა­ლა, მისი ორე­უ­ლი დღე­საც ცო­ცხა­ლია, თუმ­ცა ბე­ლა­დის სხვა ორე­უ­ლე­ბის შე­სა­ხებ არც მან და არც სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ არა­ფე­რი იცის...

იხი­ლეთ ვი­დეო

ნა­თია სა­მაშ­ვი­ლი

ჟურ­ნა­ლი "ის­ტო­რი­ა­ნი"