იცოდით, საიდან გაჩნდა წინადაცვეთის ტრადიცია და რატომ არის დღეს ის მიღებული აშშ-ში?
იუდაიზმი, ქრისტიანობა, ისლამი - სამივე სარწმუნოებაში არსებობს ძველი რელიგიური ტრადიცია. თითოეული კონფესიის დამაარსებელია ძველი აღთქმიდან აბრაამი. სწორედ მან უანდერძა თავის შთამომავლებს სავალდებულო წინადაცვეთა. მაგრამ რატომ აგრძელებენ ებრაელები და მუსლიმები ამ ინსტრუქციის დაცვას, მაგრამ ქრისტიანობაში ასეთი წესი არ არსებობს?
საიდან გაჩნდა ეს ტრადიცია?
მკვლევარების აზრით, წინადაცვეთა პრაქტიკაში ხდებოდა მთელ ძველ ახლო აღმოსავლეთში. ეს ერთგვარი რიტუალივით იყო. დანამდვილებით ცნობილია, რომ ტრადიცია ძველ ეგვიპტეში არსებობდა მე-6 დინასტიის დროს (ძვ. წ. XXIV-XXI სს.), ისევე როგორც უმეტეს სემიტურ სახელმწიფოებში: აქადში, ბაბილონში, ასურეთში და ა.შ. იმ ზედმეტი კანის არარსებობა მიანიშნებდა, რომ ადამიანი მიეკუთვნებოდა ცივილიზებულ სამყაროს და საუბრობდა მის მაღალ სოციალურ მდგომარეობაზე.
უბრალო გლეხებს მსგავს ოპერაციას არ უკეთებდნენ. სამედიცინო თვალსაზრისით, წინადაცვეთა აადვილებდა ჰიგიენურ პროცედურებს და ცხელ კლიმატში თავიდან აიცილებდა სასქესო ორგანოს ანთებას ჭუჭყის დაგროვების გამო. ალბათ, ებრაელები გახდნენ პირველი ხალხი, სადაც წინადაცვეთა დაიწყო ყველა ფენაში, მიუხედავად ფინანსური მდგომარეობისა. ითვლება, რომ ძველმა ებრაელმა იდეოლოგებმა გადადგეს ასეთი ნაბიჯი, რათა გაეერთიანებინათ საზოგადოება გარე საფრთხეების წინაშე: მეზობლების თავდასხმები და იძულებითი მიგრაცია.
როგორ ხსნიან ებრაელები ზედმეტი კანის მოშორების აუცილებლობას?
იუდაიზმში ეს სავალდებულო პროცედურაა, რომლის გარეშეც ვერავინ ვერ თვლის თავს ნამდვილ მორწმუნედ. ერთადერთი გამონაკლისი შეიძლება იყოს სამედიცინო ჩვენებები. თავის მხრივ, ადამიანი, რომელიც განზრახ უარს ამბობს წინადაცვეთაზე, რისკავს, რომ არ აღდგეს „შემდეგ სამყაროში“. საფუძველია ტანახის ტექსტები. წმინდა წერილში პირდაპირ ნათქვამია: „პირადად ღმერთმა უბრძანა აბრაამს და მის შთამომავლებს წინადაცვეთა და ვინც ამას არ გააკეთებს, ცოდვას ჩაიდენს“. ოპერაცია უნდა ჩატარდეს დაბადებიდან მე-8 დღეს. კანონის თანახმად, წინადაცვეთას ბავშვის მამა ასრულებს. თუ ადამიანს გამოცდილება აკლია, მაშინ პასუხისმგებლობა შეიძლება გადაეცეს ნებისმიერ ზრდასრულ მამაკაცს. მთავარი ის არის, რომ ის ებრაელი უნდა იყოს. ქალებს ცერემონიაში მონაწილეობის უფლება არ აქვთ.
დღეს სულ უფრო მეტი ებრაელი გმობს ამ ტრადიციას. კრიტიკოსები ამბობენ, რომ ეს არის ბავშვთა უფლებების დარღვევა და ბავშვზე ძალადობა. ადამიანმა თავად უნდა გადაწყვიტოს, სჭირდება თუ არა წინადაცვეთა. დღეს ბევრი ებრაელი კანს მხოლოდ სრულწლოვანების მიღწევის შემდეგ იშორებს.
რატომ არ აქვთ ქრისტიანებს წინადაცვეთის ტრადიცია?
ევროპულ (რომაულ) ცივილიზაციაში წინადაცვეთა ბარბაროსულ ჩვეულებად ითვლებოდა. პირველმა ქრისტიანებმა და თავად იესომ გაიარეს ეს პროცედურა. თუმცა, მოგვიანებით ეს ტრადიცია სწრაფად მიატოვეს. ისტორიკოსები დარწმუნებულნი არიან, რომ პირველ ქრისტიანებს რომ მოეთხოვათ ახალმონათლულებისთვის წინადაცვეთის ჩატარება, მონათვლის მსურველების რაოდენობა გაცილებით ნაკლები იქნებოდა. ქრისტიანობა არასოდეს გავრცელდებოდა იუდეის საზღვრებს გარეთ. წინადაცვეთის საბოლოო გაუქმება გამოცხადდა ნიკეის კრებაზე 325 წელს. მაშინ სასულიერო პირები ერთსულოვან აზრამდე მივიდნენ: სულის ხსნის მთავარი პირობა იესოს რწმენაა, ზიარების მთავარი რიტუალი კი ნათლობა იყო.
მიმართვენ თუ არა წინადაცვეთას დღეს ქრისტიანულ ქვეყნებში?
- წითელი ფერით აღნიშნულია ქვეყნები, სადაც წინადაცვეთის მაჩვენებელი 80%-ს აღემატება.
- ნარინჯისფერი- 20-80%
- ყვითელი- 20%-ზე ნაკლები
სხვათა შორის, პროცედურა გამოიყენება აშშ-ში და ზოგიერთ სხვა ქრისტიანულ ქვეყანაში. თუმცა ეს არა რელიგიური, არამედ ისტორიული მიზეზებით არის განპირობებული. ტრადიცია წარმოიშვა მე-19 საუკუნეში ბრიტანეთის იმპერიაში - სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებების პროფილაქტიკისთვის. მსოფლიო ომების დროს პრაქტიკა გადავიდა შტატებში და იქ დარჩა. იხილეთ სრულად