"ალ-ქაიდას" ყოფილი მებრძოლი და მულტიმილიონერი - ვინ არის აბუ მუჰამედ ალ-ჯულანი, ვინც ასადის რეჟიმი დაამხო?
სირიაში, ბაშარ ალ-ასადის მმართველობა დაემხო - ის და მისი ოჯახის წევრები ქვეყნიდან გაიქცნენ და როგორც ცნობილია, მოსკოვს შეაფარეს თავი.
პარტია "ბაასი" სირიას სამოც წელზე მეტი ხნის განმავლობაში მართავდა და დაემხო ათ დღეში. დანამდვილებით არავინ იცის, რა ბედი ეწევა სირიას, მაგრამ ამ ქვეყანაში ძალაუფლებისა და გავლენისთვის ბრძოლა როგორც შიდა, ისე გარე მოთამაშეებს შორის უკვე დაწყებულია.
რატომ დაეცა ასადი ასე სწრაფად?რიცხვი "რვა" საბედისწერო გახდა სირიის ისტორიაში. 1963 წლის 8 მარტს ქვეყანაში ხელისუფლებაში მოვიდა არაბული სოციალისტური რენესანსის პარტია ("ბაასი"), 2024 წლის 8 დეკემბერს კი დაეცა.
ყველაფერი ასე დაიწყო 1963 წლის თებერვალში "ბაასის" ერაყულმა განყოფილებამ ქვეყანაში სამხედრო გადატრიალება მოაწყო და ძალაუფლება სრულად დაიქვემდებარა. ამით შთაგონებულმა სირიელმა ოფიცრებმა ახალი აჯანყება მოაწყვეს, რომელიც 1963 წლის 8 მარტს წარმატებით დასრულდა. გადატრიალებისას წამყვანი როლები შეასრულეს გაქცეული ბაშარ ასადის მამამ ჰაფეზ ასადმა და სალაჰ ჯადიდმა. სწორედ ჯადიდი გახდა ჰაფეზ ასადის ყველაზე დიდი მოწინააღმდეგე გადატრიალებიდან რამდენიმე წლის შემდეგ.
დროთა განმავლობაში მეგობრებს შორის წინააღმდეგობა სულ უფრო იზრდებოდა და 1969 წელს კონფლიქტი შეიარაღებულ დაპირისპირებაშიც გადაიზარდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჯადიდს ხელმძღვანელი პოსტი (გენშტაბის ხელმძღვანელი) ეჭირა, ქვეყნის არმიაში მასზე დიდ გავლენას ჰაფეზ ასადი ფლობდა.
1970 წლის პირველ ოქტომბერს "ბაასის" რიგგარეშე სხდომა იმართებოდა
ყრილობაზე ასადი დელეგატების კრიტიკულმა უმრავლესობამ გაკიცხა, დადგა პარტიიდან მისი გარიცხვის საკითხიც, რასაც ასევე მხარი დაუჭირა დელეგატების უმრავლესობამ, თუმცა ამას უკვე არანაირი პრაქტიკული მნიშვნელობა არ ჰქონდა. საქმე ისაა, რომ ჯერ კიდევ შენობაში შესვლამდე ჰაფეზ ასადმა მის დაქვემდებარებაში მყოფ სამხედრო ნაწილებს უბრძანა, ალყაში მოექციათ შენობა. ასადის ბრძანებით დააპატიმრეს ჯადიდის მთავრობის უმნიშვნელოვანესი წევრები, ხოლო თავად ჯადიდს და რამდენიმე საშუალო რგოლის ხელმძღვანელს ასადის მთავრობაში მუშაობა შესთავაზეს, რაზეც უარი უთხრა, რის მერეც დააპატიმრეს...
ამ ყველაფრის შემდეგ 1971 წლიდან სირიის სათავეში ასადის ოჯახი მოვიდა, ჰაფეზ ასადის შემდეგ ქვეყნის მართვა მისმა ვაჟმა - ბაშარმა გადაიბარა.
როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ა.წ. 8 დეკემბერს ცნობილი გახდა, რომ ბაშარ ალ-ასადი სირიიდან რუსეთში გაიქცა, სადაც მას თავშესაფარი "ჰუმანიტარული ნიშნით“ მისცეს. უფრო მეტიც, მედიის პუბლიკაციების მიხედვით, გაქცევა ფარულად მოხდა სირიის მთავრობის წევრებისგან, რომელთა წარმომადგენლებმა თითქმის მაშინვე გამოთქვეს მზადყოფნა ითანამშრომლონ ახალ ხელისუფლებასთან - შეიარაღებულ ოპოზიციასთან Hayat Tahrir al-Sham-ის (HTS) მეთაურობით.
ასადის საწინააღმდეგოდ შეტევა 27 ნოემბერს დაიწყო. ამბოხებულებმა ორ კვირაზე ნაკლებ დროში ჩაიგდეს ხელში ძალაუფლება და მიიღეს კარტბლანში გარე მოთამაშეების უმეტესობისგან, რომლებიც ამა თუ იმ გზით ახდენენ გავლენას სირიაზე. ასადის მოკავშირეები, რუსეთი და ირანი ცდილობდნენ მის დახმარებას, მაგრამ მათი რესურსები შეზღუდული იყო რიგი გარემოებების გამო (ომი უკრაინაში და პროირანული ძალების განადგურება ლიბანსა და სირიაში ისრაელთან ომის შედეგად). მალე დაირკვა, რომ ასადი რეალური დახმარების გარეშე დარჩა, შედეგად სირიის არმია სწრაფად ჩამოიშალა...
რა იქნება ახლა, ამის განჭვრეტა რთულია, თუმცა სირიის დიქტატორის ჩამოგდებით ირანმა და რუსეთმა უდიდესი კრახი განიცადეს.
ცნობისთვის:სირიაში მიმდინარე 13-წლიან ომში, თითქმის 500 000 ადამიანი დაიღუპა, მათ შორის 300 ათასზე მეტი მშვიდობიანი მოქალაქე. მსხვერპლის რეალური რაოდენობა შეიძლება ბევრად მეტი იყოს. 100 ათასი სირიელი ოფიციალურად ითვლება "დაკარგულად", რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინიც ან მოკლეს ან დაიღუპნენ ასადის ციხეებსა და საკონცენტრაციო ბანაკებში. სირიის ომამდელი, 16,5 მილიონი მოსახლეობიდან 6,5 მილიონზე მეტი გაიქცა საზღვარგარეთ, ძირითადად მეზობელ თურქეთში, იორდანიასა და ლიბანში, სულ ცოტა, 1 მილიონი კი - ევროპაში. იხილეთ სრულად