მჯდომარე ცხოვრების სტილი - ზურგისა და კისრის ტკივილის მთავარი მიზეზი
მუდმივი გადარბენების ეპოქაში, პარადოქსულად, მაგრამ ბევრი ჩვენგანი უმეტეს დროს ჯდომაში ატარებს - ოფისში, სახლში, მანქანაში. ეს მდგომარეობა კი ნელა, მაგრამ შეუმჩნევლად ცვლის სხეულის ბალანსს და ხშირად იწვევს ისეთ პრობლემებს, რომელთა უგულებელყოფაც უბრალოდ შეუძლებელი ხდება.
ზურგის ტკივილიცა და კისრის ტკივილი მჯდომარე ცხოვრების სტილის ყველაზე გავრცელებული შედეგებია: თავიდან მსუბუქი დაძაბულობა ან დისკომფორტი, შემდეგ - მუდმივი დაღლილობა და საბოლოოდ ქრონიკული მდგომარეობა, რომელიც უკვე მუშაობასა და დასვენების დღეებზეც აისახება.
როგორ მოქმედებს მჯდომარე პოზა ზურგსა და კისერზე?
დიდხნიანი ჯდომისას სხეული იტვირთება იქ, სადაც მას ყველაზე ნაკლები მხარდაჭერა აქვს - დუნდულ-წელის მონაკვეთსა და კისერში. გადაბმულად საათობით უცვლელი პოზა იწვევს ხერხემლის ფიზიოლოგიური ფორმის დარღვევას: წელის ლორდოზი ბრტყელდება, გულმკერდის ნაწილში კი გადამეტებული კიფოზი ყალიბდება. ეს პოზიციური გადახრები ნიშნავს, რომ თითოეული მალა და მათ შორის არსებული დისკი იღებს ასიმეტრიულ დატვირთვას.
ამასობაში კუნთები კარგავს გამძლეობას. ზედმეტად იძაბება ტრაპეციის ზედა ნაწილი, კისრის გამწევები და გულმკერდის მცირე კუნთები, რაც ზურგს ავიწროებს, მხრებს წინ „ქაჩავს“ და სუნთქვის სიღრმესაც კი ამცირებს. სისხლის მიმოქცევა ნელდება, ქსოვილებში მეტაბოლური ნარჩენები გროვდება და ჩნდება სიმძიმის შეგრძნება, რომელიც დღის ბოლოს გვატყდება თავს.
თუ ამას ემატება ტელეფონისკენ ან მონიტორისკენ გადახრილი კისერი და თავი, ე.წ. ტექ-ყელის პოზა პათოლოგიურ ნორმად ყალიბდება. კუნთები გამუდმებით მუშაობენ, მაგრამ მაინც სუსტდებიან, ხოლო ნერვულ სტრუქტურებზე წნევა იზრდება.
ზურგის ტკივილი - პირველი სიგნალი პრობლემის შესახებ
ხშირად იწყება უწყინრად: სამუშაო დღის ბოლოს წელზე დაჭიმულობა, ხანმოკლე ჩხვლეტა დგომისას, დილის დისკომფორტი, რომელიც მოძრაობით „გადაივლის“. შემდეგ ამ სიმპტომებს ემატება დაღლილობა სიარულის ან კიბეზე ასვლისას, ცვალებადი დისკომფორტი ხანგრძლივი ჯდომის შემდეგ, ღამით უსიამოვნო შეგრძნება. ბევრი ამ ნიშნებს ჩვეულებრივ გადაღლილობას მიაწერს, თუმცა ისინი პირველი ზარია, რომ კუნთები სუსტდება, დისკებზე დატვირთვა არათანაბარია და ხერხემალი ოპტიმალურ ბიომექანიკას აღარ ინარჩუნებს.
თუ დროულად არ შევცვალეთ ჩვევები, ზურგის ტკივილი უფრო სტაბილური ხდება: სხეული ცდილობს შვებას სხვა უბნებზე დატვირთვის გადატანით, რის გამოც მუხლებსა და თეძოებზეც შეიძლება დამატებითი პრობლემები წარმოიშვას.
კისრის ტკივილი და გაჯეტებთან ხანგრძლივი დროის გავლენა
ეკრანის მდებარეობა განსაზღვრავს, როგორ „დაიჭერს“ თავს კისერი. როდესაც მონიტორი თვალის დონეზე არაა და ქვემოთ გვიწევს ყურება, თავი ინსტინქტურად წინ იწევს. თითოეული სანტიმეტრი წინ გადაწევა კისრის მალებზე დატვირთვას საგრძნობლად ზრდის. არასწორად მორგებული სკამი, დაბალი საზურგე ან მკლავების მხარდაჭერის არქონა აძლიერებს ზეწოლას ზურგის ზედა ნაწილზე, სადაც ლავიწიდან კისრის საფუძვლამდე კუნთები ისედაც დაძაბულ მდგომარეობაშია.
ამ დროს კისრის ტკივილი ხშირად იჩენს თავს დილიდანვე სიმძიმის შეგრძნებით, შემდეგ - შუადღისას კისრის არეში “წვით” და დღის ბოლოს მსუბუქი თავის ტკივილებით. თუ ამას ემატება ლეპტოპის გამოყენება დივანზე ან საწოლში, პრობლემა კიდევ უფრო ძლიერდება: კუთხეები და სიბრტყეები, რომლებსაც სხეული ეყრდნობა, არასტაბილურია, კისერი კი მუდმივად დაძაბულია. გრძელვადიან პერსპექტივაში კისრის ტკივილი შეიძლება გადაიზარდოს დისკომფორტში მხრებისა და წინამხრის არეში, ხელების დაბუჟებაშიც კი.
დიაგნოსტიკა და საჭირო გამოკვლევები
საჭიროა პირველ რიგში სიმპტომების ქრონოლოგიისა და ყოველდღიური ჩვევების ანალიზი: როდის ძლიერდება დისკომფორტი, კონკრეტულად რა პოზა ან აქტივობა ამძაფრებს, როგორია სამუშაო გარემო. დაგჭირდებათ ფიზიკური შემოწმება, მოძრაობის ამპლიტუდის, კუნთოვანი ტონუსისა და ნევროლოგიური ნიშნების შეფასება. საჭიროების მიხედვით, ერთ-ერთ საბაზისო კვლევად გამოიყენება რენტგენის გადაღება, რათა შეფასდეს მალათა განლაგება, ხერხემლის ღერძის პოზიციური ცვლილებები ან დეგენერაციული ნიშნები.
მკაფიო ნევროლოგიური სიმპტომებისას შეიძლება დაინიშნოს სხვა კვლევებიც(მაგ., MRI), თუმცა დიაგნოსტიკის ოქროს წესად რჩება კომპლექსური ხედვა: სურათმა უნდა ახსნას არა მხოლოდ „რა ჩანს“, არამედ - რატომ გაჩნდა ეს მდგომარეობა ცხოვრების სტილსა და პოზის კონტექსტში.
არ უგულებელყოთ პირველივე ნიშნები
დღევანდელ რეალობაში მჯდომარე მდგომარეობა თითქმის ყველასთვის იქცა ყოველდღიურობად, მაგრამ ის არ უნდა გახდეს სხეულის „ახალი ნორმა“. კისრის ტკივილი და ზურგის ტკივილი გვაწვდიან ერთ მთავარ მესიჯს: სხეულს სჭირდება მოძრაობა, სწორ პოზაში ყოფნა და მცირე, მაგრამ სტაბილური ზრუნვა ყოველდღე.
დროული რეაგირება, იქნება ეს სამუშაო სივრცის მორგება, მოძრავი შესვენებები, ვარჯიში თუ ნებისმიერი ტიპის ფიზიკური აქტივობა ხშირად საკმარისია იმისთვის, რომ დისკომფორტი არ გადაიქცეს ქრონიკულ პრობლემად.
თუ უკვე გაქვთ სიმპტომები, ნუ დახარჯავთ თვეებს გადაღლილობაზე დაბრალებაში: მიმართეთ სპეციალისტს, ჩაიტარეთ საჭირო კვლევები და დაიწყეთ მარტივი ნაბიჯებით. სხეული სწრაფად პასუხობს სწორ სიგნალებს - მთავარია, დღესვე ვაგრძნობინოთ პირველი პატარა ცვლილება.
R