გადაშენების პირას მყოფი "დუროიანი" სახლები და ცნობილი ფოტოგრაფის მონაყოლი ღების საოცრებებზე
სულ ახლახან რაჭაში იმყოფებოდა ცნობილი ფოტოგრაფი გიორგი ნიკოლავა... მან თავის ოფიციალურ გვერდზე ღების, დუროიანი სახლების შესახებ გამოაქვეყნა, რამაც ათასობით ადამიანის ყურადღება მიიპყრო... გადაშენების პირას მყოფ, დუროიან სახლებზე თავად ფოტოგრაფი გვიამბობს...
- გიორგი, რაჭაში ბევრგან იმყოფებოდით, მაგრამ ღებმა თქვენი განსაკუთრებული ყურადღება მიიპყრო, რით არის ეს სოფელი გამორჩეული ?
- ღები მთის რაჭის ყველაზე დიდი და გამორჩეული სილამაზის მქონე სოფელია. 2014 წლის ზაფხულში გახლდით პირველად ამ დალოცვილ კუთხეში და იქ მოხვედრისთანავე გამაოცა სამკურნალო მინერალური წყლების სიუხვემ... ისტორიულ წყაროებში ღებს პირველად 1503 წელს მოიხსენიებენ. მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ ხუთი საუკუნის წინ ღები სვანეთის ადმინისტრაციული ერთეულის შემადგენლობაში შედიოდა, თუმცა აქ სვანური ყოფისთვის დამახასიათებელი წეს-ჩვეულებები, ტრადიციები - არ შეინიშნება.
სოფლის სახელწოდებასთან დაკავშირებით ვარაუდობენ, რომ დასახელება შემორჩა სვანური. „ღებ“ ჩაღრმავებულ ადგილს ნიშნავს, არის მეორე ვერსიაც აქ ვინმე მღებავი დასახლებულა და სოფლის სახელწოდებაც აქედან დაერქვა. ღებში დიალექტი მეტად განსხვავებულია არც რაჭულს ჰგავს არც სვანურს. ღებელები თავს რაჭველებად არ მიიჩნევენ. ონიდან ამოსულ ადამიანზე იტყვიან რაჭიდან ამოვიდაო. ხოლო როცა თავად ონში მიემგზავრებიან ამბობენ რაჭაში მივდივართო, აღსანიშნავია რომ ყველაზე სუფთა ქართულით ამ სოფელში საუბრობენ, სიტყვათა მარაგიც მდიდარი აქვთ.
- თითქმის არავის გაუგონია დუროიან სახლებზე, გვიამბეთ მათი დანიშნულების შესახებ?
- ღებში ჩემი ჩასვლის მიზეზი ღებური "დუროიანი სახლის“ მონახულება გახლდათ და გამეგო მისი ამჟამინდელი მდგომარეობა. მეცხრამეტე საუკუნის მიწურულს 1890 წელს იტალიელი ფოტოგრაფი და მთამსვლელი ვიტორიო სელა კავკასიაში მოგზაურობისას ღებს ეწვია, მისი უნიკალური ფოტო მასალით ირკვევა რომ ღებში დუროიანი სახლები და კოშკები მრავლად ყოფილა, სახლს თავდაცვითი დანიშნულებაც ჰქონია: ოთხ სართულიანი კოშკის მეოთხე სართულს დუროები (სათოფურები) ჰქონდა დატანებული ქვითკირით ნაშენ კედლებში.
ღები - ვიტორიო სელას ფოტო
სახლის პირველ სართულს საქონლის სადგომად იყენებდნენ, მეორე სართულზე ოთახის შუაგულში კერა იყო გამართული და ოჯახის წევრები ცხოვრობდნენ. მესამე სართული წლის სარჩოს და სასოფლო-სამეურნეო ინვენტარის შესანახად გამოიყენებოდა. სართულები ერთმანეთს შიდა კიბით უკავშირდებოდა. საქართველოში მეოცე საუკუნის დასაწყისში კომუნისტური რეჟიმის ფეხის მოკიდების შემდგომ დუროიანი სახლები მიზანმიმართული მავნებლური ქმედებებით გაქრობას იწყებს.
დუროიანი სახლი
- საინტერესოა ვინ შეინარჩუნა ამ დუროიანი სახლის არსებობა?
- მხოლოდ ჩემი მეგობრის თამთა გავაშელის წინაპრებმა, მოახერხეს სახლის შენარჩუნება, არ ჩააქრეს კერია და განაგრძეს იქ ცხოვრება, ამით შეძლეს შეენარჩუნებინათ ისტორიული საცხოვრისი. სადაც ერთ დროს ხუთი თაობა აღიზარდა, ამ სახლში მცხოვრები უხუცესი 93 წლის ვალიდა ბებო მომსწრეა ამ ყოველივესი. განაგრძეთ კითხვა