"აქ დრო გაჩერებულია" - ცნობილი მხატვრის სამოთხე "ვერონაში" და ცხოვრება თბილისიდან გადასახლების შემდეგ
პროფესიით კოსტიუმის მხატვრის სოფო ვარაზის შემოქმედება მრავალი ადამიანის აღფრთოვანებას იწვევს. მან მონაწილეობა მიიღო ინგლისის, ირანისა და საქართველოს ერთობლივ პროექტში და დაასურათა სპარსული და შუა საუკუნეების პოეზიის კრებული - "აღმოსავლეთის ხიბლი". ასევე ვარიაციები - "ვეფხისტყაოსნის“ თემაზე. იგი ექვსი პერსონალური გამოფენის ავტორია...
სოფო ვარაზმა სამყაროს ორი ნაწილის – შუა საუკუნეების აღმოსავლეთისა და დასავლეთის, როგორც აზიის, ასევე რენესანსის ეპოქის ჰარმონიული სინთეზით უამრავი ნამუშევარი შექმნა. ამბობს, რომ ხიდივით გრძნობს თავს აზიასა და ევროპას შორის.
დღეს მხატვარი კახეთის სოფელ ვერონაში ცხოვრობს და იქ გატარებული ყოველი დღით ტკბება, რაზეც ვრცელ ინტერვიუში გვიამბობს. მხატვარს სასაუბროდ ვერონაში დავუკავშირდით...
- როგორც მხატვარი, რას გვეტყოდით თქვენი თვალით დანახულ დღევანდელ ევროპაზე?
- მე მხოლოდ საკუთარ აზრს გამოვხატავ... შელინგის, გოეთეს, ფიხტეს, დიდი იტალიელი ოსტატების, ბეთჰოვენის, ჰაიდნის და მოცარტის - (ამდენს რა ჩამოთვლის) - ევროპა აღარ არსებობს. ანუ, ის ეპოქა წავიდა ამ ბუმბერაზებთან ერთად და აღარ განმეორდება, აღარც რენესანსი და აღარც ფილოსოფიური თუ მხატვრული სკოლების სიდიადე. არც ლიტერატურული შედევრები დაიწერება.
ნება მიბოძეთ, ასე ნიჰილისტურად და სევდიანად ვიყო განწყობილი. სხვა დროა და სხვა მიზნები აქვს ახლა კაცობრიობას და კერძოდ ევროპელებს. მაგრამ ყველაფერი ის, რაც ასე გვხიბლავს ევროპაში - ჰუმანიზმი, ტოლერანტობა, ემპათია, ზოგადად, უდიდესი კულტურა, იმ გენიოსების დანატოვარია და რომ არა ისინი, არც ჩვენ გვექნებოდა სურვილი, გავმხდარიყავით ამ სამყაროს ნაწილი. და ეს ბუნებრივიც არის. ვფიქრობ, რომ საქართველოს მენტალურად აქვს გარკვეული გზა თუ ეტაპი გასავლელი იმისათვის, რომ გახდეს ევროპის ნაწილი არა დეკლარირებულად, რაღაც საბუთებით და რეზოლუციებით, არამედ სულიერად. საუბარი არაა იმ კატეგორიაზე, რომელიც ევროპაში მხოლოდ კომფორტულ ბიურგერულ ყოფას და „ლამაზ ცხოვრებას“ ხედავს. საუბარია იმ ადამიანებზე, ვისთვისაც ევროპა არა მხოლოდ მოვლილი ქალაქები და სოფლებია, მდიდრული და უდარდელი (ესეც საკითხავია - უდარდელი?) ცხოვრებაა - ანუ, ყველაფერი გარეგნული, შეფუთვა. არამედ სხვა, ბევრად უფრო ღრმა მიზეზებია ამ ლტოლვის სათავეში... და პირველ რიგში ეს, რასაკვირველია, დიდი კულტურაა, თუნდაც ადამიანურ დონეზე, ყოველდღიურობაში.
თინათინი და როსტევანი
საქართველო კი, როგორც ერთი პატარა, უნიკალური ქვეყანა, მარგალიტივით დაამშვენებდა ევროპული სახელმწიფოების თანამეგობრობას, და შეიტანდა საკუთარ წვლილს, რომელიც არც თუ ისე პატარაა. ამას მე არც ყალბი პატრიოტიზმი და არც ყალბი პათოსი მალაპარაკებს. ასე გულწრფელად ვფიქრობ.
- ძალიან საინტერესოა თქვენი შემოქმედებიდან "აღმოსავლეთის ხიბლი"...
- არ ვიცი, საიდან გაჩნდა ჩემში ეს აღმოსავლური სამყაროსადმი ლტოლვა - კონკრეტულად ორიენტალისტური მრავალფეროვანი სილამაზისადმი, მდიდრული მორთულობისადმი, მათი პოეზიისა, ზღაპრებისა და სუფიზმისადმი...შეიძლება, წინა ცხოვრებიდან. ასეა თუ ისე, ჩემმა ინგლისელმა მეგობარმა ეს შეამჩნია და შემომთავაზა, ერთობლივად გამოგვეცა წიგნი „The Lure of the Orient” - ანუ, აღმოსავლეთის ხიბლი. ამ წიგნში მე დავასურათე სპარსული პოეზია, და არა მარტო სპარსული - რამდენიმე სტროფი „ვეფხისტყაოსნიდან“ ასევე შევიდა ამ გამოცემაში. თუმცა, ეს ყველაფერი ცხოვრებისეული პროზაა...
ნახატი კრებულიდან "აღმოსავლეთის ხიბლი"
აღმოსავლური თემატიკა ძალიან ახლოა ჩემთან. როდესაც ვხატავ პერსონაჟების ჩაცმულობას, თითქოს, თვალწინ მიდგას ყველაფერი. სასწაული ის არის, რომ შემდეგ, აღმოსავლურ თემაზე გადაღებულ ფილმებში ვხედავ, რომ მე ზუსტად ისე ვხატავ აღმოსავლურ კოსტუმს - მაგალითად, ჩალმას მთელი თავისი მორთულობით, როგორც ეს რეალურად იყო! იგივე სამკაულები, იგივე ფერთა თამაში ჩაცმულობაში. არა ყველაფერი, რა თქმა უნდა, რადგან ჩემს დახატულ კოსტუმს ფიზიკურად ვარ ჩაიცვამ. არამედ დეტალები. ანუ, სადღაც სიღრმეში არსებობს იმის ცოდნა, თუ როგორ და რა დახატო. არ ვარ არც მატერიალისტი და მითუმეტეს, ათეისტი და ვფიქრობ, რომ ეს წარსულის გამოძახილია...