რა პროფესიებზეა ევროპაში მოთხოვნა და რომელ ქვეყნებში შეუძლია საქართველოს მოქალაქეს ლეგალურად დასაქმება?
დღეს მსოფლიოს მასშტაბით, 105 მილიონი ადამიანი მუშაობს საზღვარგარეთ. შრომითი მობილურობა გლობალური ეკონომიკის ერთ - ერთი მთავარი მახასიათებელი გახდა. შრომითი მიგრაცია არის ერთი ქვეყნიდან მეორე ქვეყანაში დასაქმების მიზნით ხალხთა გადაადგილება.
მსოფლიო ბანკის მონაცემებით, ბოლო წლების განმავლობაში 350 მილიარდ დოლარზე მეტი თანხა ფულადი გზავნილების სახით გადაირიცხა განვითარებად ქვეყნებში.
საქართველო პირველ ნაბიჯებს დგამს ცირკულარული (ანუ შრომითი) მიგრაციის მიმართულებით. ამ პროგრამის ფარგლებში შესაძლოა სულ მალე ისრაელმა საქართველოს მოქალაქეებისთვის სამუშაო ვიზის გაცემა დაიწყოს.
ისრაელმა საქართველოს მოქალაქეებისთვის, შესაძლოა, სამუშაო ვიზის გაცემა დაიწყოს
ამ საკითხზე ჯანდაცვის სამინისტროს შრომისა და დასაქმების პოლიტიკის დეპარტამენტის უფროსი ელზა ჯგერენაია გვესაუბრა.
- ცირკულარული მიგრაციის მთავარი მიზანია შეარჩიოს ის კადრები, რომლებიც დეფიციტურია იმ ქვეყნებში, ვისთანაც მოლაპარაკებები გვაქვს, დაახლოებით 10 თვის განმავლობაში იმუშაონ ჩვენმა მოქალაქეებმა საზღვარგარეთ და მიიღონ ის ანაზღაურება, რა ანაზღაურებასაც იღებს ადგილობრივი მოქალაქე. მისი უფლებები ისე იყოს დაცული, როგორც იმ ქვეყნის მოქალაქის, ჰქონდეს სამედიცინო დაზღვევის უფლება და სხვა. მარტივად, რომ ვთქვათ ჩვენი მოქალაქის არსებობა და მუშაობა გახდეს ლეგალური.
ცირკულარული მიგრაცია საშუალებას აძლევს სამ მხარეს: მიმღებ ქვეყანას, მიგრანტს და სამშობლოს ე.წ სამმაგი სარგებელი მიიღოს.
- ევროკავშირის ასოცირების ხელშეკრულებით საქართველოს ცირკულარული მიგრაციის ვალდებულება აქვს აღებული, რომელიც ფართო მასებისთვის უცნობია. რა გაკეთდა ამ კუთხით დღემდე და თუ დასაქმდნენ ჩვენი მოქალაქეები საზღვარგარეთ ლეგალურად?
- 2015 წლამდე შრომითი მიგრაციის შესახებ საკანონმდენლო ნორმატიული აქტი არ არსებობდა. ამ მიმართლებით პირველი რეგულაციები სწორედ 2015 წლიდან გაჩნდა, რომლითაც ავიღეთ ვალდებულება ქვეყნის დროებითი ლეგალური სქემების დანერგვის მიზნით აქტიური ნაბიჯები გადავდგათ. აღნიშნული მოდელის ფორმირება და პრაქტიკაში პილოტირება დაისახა მიზნად მიგრაციის საერთაშრისო ორგანიზაციის (IOM) საქართველოს ოფისმა. პილოტირებისათვის შეირჩა პოლონეთი და ესტონეთი, შემუშავდა პროექტი, რომელიც IOM- ის განვითარების ფონდის (IOM Development Fund) მიერ დაფინანსდა.
ამ ეტაპზე ჩვენ გავაგზავნეთ ელექტროშემდუღებლები პოლონეთში. მიმდინარეობს შერჩევა სხვადასხვა სფეროში, მათ შორის განიხილება სამშენებლო პროფესიები, ასევე ტურიზმის ინდუსტრია, სოფლის მეურნეობის სფეროში მომუშავე ადამიანები და სხვა. სიახლე ის არის, რომ საპილოტე პროექტის ფარგლებში ისრაელთან ხელი მოეწერა ხელშეკრულების პროექტს და დაახლოებით 500 მოქალაქეზე შესაძლოა, სულ მალე გაიცეს სამუშაო ვიზები. ასევე მოლაპარაკებები მიდის რუმინეთთან და კატარის რესპუბლიკასთან.
- როდესაც სოციალური პრობლემების გამო ხდება მიგრაცია, ამას აქვს მასიური ხასიათი. გვითხარით რა გამოცდილება აქვს ცირკულარულ მიგრაციას და მასიურად თუ არის შესაძლებელი არალეგალური მიგრაციის ჩანაცვლება ან შემცირება?
- ბალკანეთის ქვეყნებშია საკმაოდ აპრობირებული, ცენტრალური ევროპის ქვეყნებიდანაც არის ნაკადი მსგავსი პროექტით დასავლეთ ევროპის ქვეყნებში და ძალიან კარგად მუშაობს. მთავარი პრობლემა, როცა ჩვენი მოქალაქე არალეგალურად რჩება უცხოეთში, არის ინფორმაციის სიმწირე. შეიძლება ძალიან კარგი კადრია, მაგრამ არალეგალური შრომის დროს ივიწყებს საკუთარ პროფესიას, მუშაობს ჩუმად, აბსოლუტურად სხვა პოზიციაზე და იკარგება, როგორც კარგი კადრი.
ბუნებრივია მასიური ჩანაცვლება ვერ მოხდება არალეგალური მიგრაციისა, მაგრამ ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი ნაბიჯი. ის რაც ზემოთ მოგახსენეთ ეს იყო საპილოტე პროექტი. ამჟამად პოლონეთთან, გერმანიასთან და ისრაელთან მიდის მოლაპარაკებები, რომ ქვეყნებს შორის გაფორმდეს ხელშეკრულებები.
ჩვენს ბაზარზეც კვალიფიკაციის დეფიციტია. ჩვენი ბიზნესიც ითხოვს ჰყავდეს კვალიფიციური კადრი. ჩვენ შევეცდებით მოხდეს ისეთი კადრების შერჩევა, რომ ჩვენი ბაზარი არ დაზარალდეს ინტელექტის გადინებით. მივაწოდოთ ის ჭარბი სამუშაო ძალა, რომელიც ამჟამად უმუშევარია დროებით და მოთხოვნა არის უცხოეთში.
- ვფიქრობ, რომ მასიურად ცნობილი არ არის ცირკულარული მიგრაციის შესახებ ჩვენი საზოგადოებისთვის? ვინ არიან თქვენთვის სამიზნე ჯგუფები და როგორ შეიძლება დააინტერესოთ ისინი?
- კანონმდებლობა ამ კუთხით მუდმივად დასახვეწი და გასაუმჯობესებელია. ჯერ მხოლოდ მესამე წელია აღნიშნული პროექტი დაიწყო. უშუალოდ ცირკულარულ მიგრაციაზე საკითხი ჯანდაცვის სამინისტროს შრომისა და დასაქმების პოლიტიკის დეპარტამენტმა ჩაიბარა. ქვეყანამ ჩამოაყალიბა მიგრაციის ეროვნული სტრატეგია, რომელიც აერთიანებს რამდენიმე უწყებას.
მაგალითად, შარშან გერმანიამ მსგავსი პროექტით ექთნები წაიყვანა და ენის კურსიც კი დაუფინანსა. ხშირია მოთხოვნა სასტუმრო ბიზნესში, ადმინისტრატორი და ბარმენის პოზიციაზე. კომპიუტერის მცოდნენიც სჭირდებათ ზოგჯერ.