როგორი იყო დონალდ ტრამპის მმართველობის 4 წელი?- პრეზიდენტის პოლიტიკა და ეკონომიკური ხედვა
მილიარდერი და ბიზესმენი დონალდ ტრამპი გაპრეზიდენტებისთანავე მტკივნეული ცვლილებებით გამოირჩეოდა. მან შეცვალა ეკონომიკა, მიგრაციის საკითხი, შეიარაღება, თავდაცვა და ა.შ. გლობალური მასშტაბით, ამერიკის თითოეული საკითხის ცვლილება, მსოფლიოს ბევრი ქვეყნის პოლიტიკური კურსის ცვლილებას იწვევს. მოდით გადავხედოთ დონალდ ტრამპის პოლიტიკას ამ ოთხი წლის განმავლობაში.
აშშ-ის ეკონომიკური ზრდა და ვარდნა
2019 წლის ზაფხულში აშშ-ის ისტორიაში მშპ-ს ზრდის ყველაზე გრძელი ციკლი დაფიქსირდა. ზრდის ტენდენციამ 10 წელი გასტანა. ფინანსური აღდგენის ციკლი 2008 წელს, პრეზიდენტ ბარაკ ობამას დროს დაიწყო. გასულ წელს უმუშევრობის დონე 50 წლის განმავლობაში პირველად, ყველაზე დაბალ ნიშნულზე 3,5%-ზე დაეცა, ხელფასების წლიური მაჩვენებელი 4%-ით გაიზარდა და საათში 28,54 დოლარი შეადგინა.
ქვეყნის ფინანსური მიღწევების რყევა COVID-19 პანდემიამ გამოიწვია. მეორე კვარტალში აშშ- ს ეკონომიკა 33%–ით დაეცა. თუმცა უკვე მესამე კვარტალში ზრდა იყო, თანაც ნახტომისებური და 30%-საც გადაააჭარბა.
2019 წელს აშშ-ს მშპ 2.2% -ით გაიზარდა. საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მონაცემების მიხედვით, შესაძლოა, 2020 წელს აშშ-ის მშპ 5.8% -ით შემცირდეს. ფონდის მონაცემებით 2021 წელს ამერიკის მშპ 3,8% –ით გაიზრდება, ხოლო გლობალური მშპ-ს აღდგენის ზრდა 5,2%-ს შეადგენს.
სავაჭრო ურთიერთობები
ტრამპის მიერ გატარებული სავაჭრო ცვლილებების მიხედვით, 2019 წლის ბოლოს აშშ-ის მთავარი სავაჭრო პარტნიორი მექსიკა გახდა (614 მილიარდი დოლარის ბრუნვით), შემდეგ მოდის კანადა (612 მილიარდი დოლარი), ხოლო ჩინეთმა მესამე ადგილი დაიკავა (558 მილიარდი დოლარი). აშშ-ს ვაჭრობის დეპარტამენტის მონაცემებით, ჩინეთმა შეერთებული შტატების მთავარი სავაჭრო პარტნიორის სტატუსი, ტრამპის ადმინისტრაციის მიერ ჩინეთის იმპორტის წინააღმდეგ შემზღუდველი ზომების შემოღების ფონზე დაკარგა. ვაშინგტონმა ასევე დააწესა სანქციები ჩინურ ფირმებზე, მათ შორის სატელეკომუნიკაციო კომპანია ZTE-ს მიმართ. აღსაიშავია, რომ ჩინურ სატელეკომუნიკაციო კომპაიებს უარი ევროპის რამდენიმე ქვეყანამაც უთხრა.
2010 წელს შეერთებულ შტატებსა და ჩინეთს შორის კომერციული ვაჭრობა 456 მილიარდი დოლარს შეადგენდა, 2018 წელს 660 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა.
2012-2017 წლებში აშშ – ს ექსპორტი ჩინეთში 25% –ით, ხოლო იმპორტი ჩინეთიდან - 27% –ით გაიზარდა.
2017-2019 წლებში აშშ-დან ექსპორტის მოცულობა ჩინეთში 18% -ით იმპორტი კი 10,5% -ით შემცირდა.
აშშ – ის სავაჭრო დეპარტამენტის მონაცემებით, 2019 წელს სავაჭრო დეფიციტი საქონელსა და მომსახურებაში 308 მილიარდ დოლარამდე შემცირდა. ასევე შემცირდა პირდაპირი ინვესტიციების მოცულობა ორივე მიმართულებით.
ტრამპი და თავდაცვა
ტრამპის ადმინისტრაციამ, ერთსულოვანი შეთანხმების საფუძველზე თავდაცვის ბიუჯეტი გაზარდა.
ობამას პრეზიდენტობამდე, 2007 წელს, პენტაგონის ბიუჯეტი ამ მიმართულებით 625 მილიარდი დოლარს შეადგენდა, 2008 წელს - 693 მილიარდი დოლარი გახდა.
გავრცელებული მონაცემების მიხედვით 2012 წლისთვის აშშ-ში თავდაცვის ბიუჯეტი 529 მილიარდ დოლარამდე შემცირდა, 2013 წელს - 527.5 მილიარდი დოლარი გახდა, 2014 წელს კი ბიუჯეტი კვლავ გაიზარდა და 560 მილიარდ დოლარს შეადგენდა. ტრამპის პრეზიდენტობის დროს, ზრდის ტენდეცია გაგრძელდა- 2017 წელს პენტაგონმა თავდაცვაში 606 მილიარდი დოლარი დახარჯა. 2020 წელს კი ხარჯების მოცულობამ 700 მილიარდ დოლარს გადააჭარბა.
არც ერთი სამხედრო ოპერაცია
მიუხედავად ირანისა და ჩრდილოეთ კორეის მიმართ გაკეთებული მკაცრი განცხადებებისა, ტრამპის ადმიისტრაციას არც ერთი ახალი სამხედრო კამპანია არ დაუწყია.
ობამამ მისი პრეზიდენტობის პირობებში ავღანეთსა და ერაყში არსებულ სამხედრო ქმედებეში ამერიკის შეიარაღებული ძალების შეზღუდვა დაიწყო, თუმცა მან ნატოს პარტნიორ ქვეყნებს დაუჭირა მხარი და მონაწილეობა მიიღო სამხედრო ინტერვენციაში ლიბიაში მშვიდობიანი მოსახლეობის დასაცავად (მონაწილეობდა მხოლოდ საჰაერო ძალები).
ტრამპმა არსებული პოლიტიკა განაგრძო, ავღანეთში აშშ-ს ოპერაციების შემცირება, შემდეგ კი სირიიდან სამხედროების გაყვანა დააპირა. საპრეზიდეტო ვადის ამოწურვის ბოლოს, მან კონტინგენტის ნაწილი გამოიყვანა სირიიდან, ერაყიდან და ავღანეთიდან.
აშშ-ს თავდაცვის დეპარტამენტის 2016 წლის მონაცემებთ, აშშ -ის ჯარისა და სამოქალაქო სპეციალისტების რაოდენობა უცხოეთში 268,4 ათასი ადამიანი იყო (აქედან რეგულარული ჯარი - 198,5 ათასი), 2020 წლის ივნისისთვის ეს მაჩვენებელი 224,4 ათასამდე შემცირდა.