დაბინძურებულ ჰაერს შეიძლება კავშირი ჰქონდეს ბავშვების ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებთან
შვედეთის უმეოს უნივერსიტეტის მკვლევრების ბოლო კვლევების მიხედვით, ჰაერის დაბინძურება შეიძლება უკავშირდებოდეს ბავშვების ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებს.
ჟურნალ BMJ Open-ში ამ თვეში გამოქვეყნებული კვლევა არის პირველი ძლიერი მტკიცებულება დაბინძურებულ ჰაერსა და ბავშვების ფსიქიატრიულ მდგომარეობას შორის არსებულ კავშირზე. ესაა წინა კვლევის გაგრძელება, რომლის მიხედვითაც ჰაერის დაბინძურება უკავშირდება ფსიქიკურ დაავადებებს და ვარაუდობს, რომ ჰაერის დაბინძურების სულ მცირე ზრდასაც კი შეუძლია დრამატულად იმოქმედოს ბავშვის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.
მკვლევრებმა შვედეთში 500 000-ზე მეტ ბავშვს შორის გადაამოწმეს ჰაერის დაბინძურების ზემოქმედება და შეადარეს მათთვის გაცემულ ექიმის დანიშნულებებში დაფიქსირებულ ზემოქმედების დონეებს. მათ აღმოაჩინეს, რომ ბავშვები, რომლებიც ცხოვრობდნენ აზოტის დიოქსიდის ანუ NO2-ის, ჰაერის საშიში დამაბინძურებლის, უფრო მაღალი კონცენტრაციის მქონე ადგილებში მეტად მიიღებდნენ გრძელვადიან ფსიქიკურ დაავადებებთან დაკავშირებულ დანიშნულებებს.
ჰაერის დაბინძურების რეიტინგში საქართველო პირველ ადგილს იკავებს
კვლევა ბავშვების ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების გამომწვევად არ ასახელებს ჰაერის დაბინძურებას, მაგრამ აჩვენებს კორელაციას ამ ორს შორის. მკვლევრების მიხედვით, მათ აღმოაჩინეს, რომ დაბინძურების შემცირებამ შეიძლება ბავშვებს შორის ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები შეამციროს.
«შედეგებს იქამდე მივყავართ, რომ ჰაერის დაბინძურების უფრო მცირე კონცენტრაციამ, უპირველეს ყოვლისა, ტრანსპორტისგან, შეიძლება ბავშვებსა და მოზარდებს შორის ფსიქიატრიული აშლილობები შეამციროს», უამბობს ანა უდინი, უმეოს უნის მკვლევარი და კვლევის ხელმძღვანელი, The Guardian-ს.
მთელ მსოფლიოში ჰაერის დაბინძურება ჯანმრთელობის მთავარი პრობლემაა. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის თანახმად, ყოველ წელს პერმანენტულად, დაახლოებით, 4 მილიონი ადამიანი იღუპება გარე ჰაერის დაბინძურებისგან. ა.შ.შ-ში დაბინძურებული ჰაერი ყოველწლიურად, დაახლოებით, 200 000 ადამიანს იწირავს. მაშინ, როცა ჰაერის დაბინძურება, ძირითადად, დაკავშირებულია ხოლმე ასთმასა და გულის დაავადებებთან, მონაცემები გვიჩვენებს, რომ NO2-ისა და PM2.5-ის მსგავსი დამაბინძურებლები შეიძლება იწვევდნენ შფოთვისა და დეპრესიის მსგავს ფსიქიკურ აშლილობებს.
ეკოლოგიური დანაშაული სწრაფი ტემპით იზრდება
ა.შ.შ-ში მცირეშემოსავლიანთა კვარტლებსა და ფერადკანიანთა თემებში ხშირად ვაწყდებით ე.წ. "სუპერ-დამაბინძურებლების" – ქვეყნის უსაშინლესი ინდუსტრიული დამაბინძურებლების, მაღალ კონცენტრაციებს. ამ კვარტლებში მცხოვრები ადამიანები არიან დაუცველნი ჰაერის დამაბინძურებელი ნაწილაკების არათანაზომიერი გადანაწილებისა, რაც ჰაერის დაბინძურებასთან დაკავშირებულ მათს ფიზიკური და ფსიქიკური ჯანმრთელობის აშლილობებს უფრო დიდ საფრთხეს უქმნის.
მიუხედავად იმისა, რომ უმეოს უნის კვლევები გვიჩვენებენ, რომ ჰაერის მაღალი დაბინძურების მქონე ქვეყნებში მცხოვრები ბავშვები არიან დიდი საფრთხის ქვეშ – განუვითარდეთ ფსიქიკური პრობლემები, მკვლევრები აღნიშნავენ, რომ საჭიროა მეტი მუშაობა იმის გასაგებად თუ ზუსტად რა კავშირი აქვს ჰაერის დაბინძურებას ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან.
ავტორთა თქმით "ბავშვებისა და მოზარდების ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მძიმე გავლენა საზოგადოებაზე განსაკუთრებულ ყურადღებას იმსახურებს".
თარგმანი: ბექა ბუჩაშვილი